Teamrollen ‘lezen’

Het teamlid met de hoogste Voorzitter-score moet de rol van teamleider op zich nemen, ook al heeft hij niet noodzakelijkerwijs de hoogst formele status in de groep. Indien een Vormer gekozen wordt i.p.v. een Voorzitter, krijgt hij de rol toegewezen om de activiteiten van de groep in banen te leiden. En Voorzitter en een Vormer samen in een groep kan aanleiding zijn tot problemen. Meestal valt het te verkiezen slechts een van beide Team-Rollen in aanmerking te nemen, afhankelijk van de groepstaak, tenzij de Vormer en de Voorzitter er in slagen, op basis van erkenning voor elkaars sterkten, tot een taakdifferentiatie te komen. Hoe eenduidiger hun beider opvatting is over het te bereiken doel, hoe gemakkelijker dat zal gaan.

De Plant krijgt een initiërende of strategische rol. Twee mensen met hoge Plant-scores kunnen aanleiding zijn tot moeilijkheden binnen de groep.

De Bedrijfsman krijgt een rol toegewezen, waarin een grote mate van directe verantwoordelijkheid is vervat. Hij krijgt de voornaamste acties te ondernemen waar het het uitwerken van beslissingen in de groep betreft.

De Waarschuwer dient alle plannen te keuren. Zorgvuldige overweging dient te worden gegeven aan die plannen, waarmee men verder wil gaan en waarop zijn goedkeuring niet rust.

Groepswerkers krijgen ondersteunende rollen toegewezen. Meerdere Groepswerkers in een groep kan een goede zaak zijn, vooral m.b.t. de groepsmoraal.

De Afmaker dient er door de Voorzitter toe worden uitgenodigd na te gaan of de plannen van de groep correct en tot in de details worden uitgevoerd. Hij kan een zeer bijzondere rol vervullen in noodsituaties.

De Brononderzoeker moet nuttige contacten aanknopen en onderhouden buiten de groep; hij moet idee en informatie inbrengen en deze voorleggen aan de beoordeling van de Waarschuwer.

De Specialist kan worden gezien als een belangrijke hulpbron voor de groep, maar van zijn bijdrage buiten zijn specialistenrol dient men geen verwachtingen te hebben.

Het kan zijn, dat sommige leden van de groep zeer gespreide scores hebben, terwijl enkele andere leden een ‘uitgesproken’, hoge score hebben op een enkele categorie. Dit kan wijzen op een onevenwichtige groepssamenstelling en dus op de behoefte aan een ‘ingreep’. Echter, het behoeft helemaal niet zo erg te zijn als een rol wordt toegewezen aan iemand die niet in absolute zin eerste is in zijn roltype, zolang hij maar in relatieve zin vanuit zijn persoonlijke scores tot een goede rolinvulling kan komen. Teveel duplicatie is geen goede zeek. Het creëert een ‘cultuur’, waarin enkele rollen wel moeten verkommeren, behalve in het geval van de Groepswerker en – tot op zekere hoogte – van de Bedrijfsman, war duplicering waarschijnlijk minder schadelijk is.

Indien een persoon gevraagd wordt een rol in te nemen die anders is, dan zijn ‘ideale’ rol, dan is het zaak, dat hij een goede briefing krijgt voor hij zijn rol inneemt. Vooral als zijn eigen rol-inschatting in strijd is met zijn ‘beste’ rol, zoals die door anderen wordt gezien.

Indien zij juist worden vervuld moeten deze rollen de weg banen voor een evenwichtig stuk werk binnen het typische managementteam of projectteam. In sommige gevallen kan de taak, waar de groep voor staat, echter ene totaal andere team-balans vereisen, waarin sommige rollen vervallen en andere toegevoegd zijn. Er zal dan enige herschikking moeten plaatsvinden om in zulke gevallen het team aan zijn bestemming te laten beantwoorden, hoewel dezelfde algemene beginselen van kracht blijven.