2.2.4. Weerstand

Weerstand afhankelijk van soort verandering

Zonder weerstand geen verandering!

Enerzijds is bekend dat er in de regel sprake is van een menselijke weerstand tegen verandering, omdat elke verandering ten opzichte van het bestaande een element van onzekerheid voor de betrokkenen inhoudt. Anderzijds weten we dat verandering normaal is en in de meeste gevallen ook moet.

Geen verandering betekent immers dat externe veranderingen in technologie, markten en omgeving niet adequaat gevolgd worden en in sommige gevallen zelf worden tegengewerkt. Vooral die laatste situatie kan zeer ernstig worden wanneer concurrerende organisaties die ontwikkelingen wel willen volgen en plotseling in een veel voordeliger positie komen.

Gegeven een bepaald vermogen en een bepaalde bereidheid tot veranderen, hangt de problematiek van het veranderen overigens sterk af van het soort verandering.

Een verandering die vooral samenhangt met groei is in de regel veel gemakkelijker door te voeren dan een verandering die op krimp van de organisatie is gericht.

Een structuurwijziging grijpt in de regel dieper in dan een verschuiving in de markt of in de productmarktcombinatie.

Het moeilijkst en ook het langdurigst zijn meestal de veranderingen die te maken hebben met de organisatiecultuur. Dan gaan de stijl van leidinggeven en de mate van openheid een rol spelen. Dan gaat het in de regel over zaken die je bij de zittende managers en hun mensen niet zomaar verandert. Soms gaan die veranderingen gepaard met de vervanging van personen, wat altijd moeilijk en tijdrovend is. Zo’n vervanging van bepaalde personen in een organisatie zal echter dan juist nodig zijn om tot een wezenlijke verandering te komen.

Weerstandsperspectief  

Bij elke veranderingsaanpak komt op enigerlei wijze het hanteren van weerstand aan de orde. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er managers zijn die veranderingen bekijken en besturen vanuit het weerstandsperspectief. Door te weten waar weerstand zit, kan de veranderaar daar in zijn strategie rekening mee houden, waardoor tegenstanders na verloop van tijd eventueel voorstanders kunnen worden.

In deze benaderingswijze wordt ervan uitgegaan dat elke verandering begint met mensen die iets willen (innovators). Wanneer hun ideeën aanslaan bij de early adapters, kan er een kritische massa van voorstanders ontstaan die ervoor zorgt dat de vernieuwingsactiviteiten gecontinueerd worden.