Likertschaal

 

We gebruiken de Likertschaal op gegevens die moeilijk zijn te kwantificeren toch te kunnen bevragen. In de praktijk zien we vooral de 5-punts Likertschaal en de 7-punts Likertschaal terug. Het blijkt overigens dat de meeste mensen geen zinnig onderscheid kunnen maken tussen antwoorden die meer dan vijf bedragen, wat dus pleit voor een 5-punts Likertschaal.
De Likertschaal is vernoemd naar Rensis Likert, die de schaal voor het eerst in 1932 gebruikte.

Bedenk dat de Likertschaal goede indicaties kan geven maar ook niet meer dan dat. Tussen de getallenreeks 2, 4, 6, 8 en 10 zit steeds een afstand van 2.
Wanneer je werkt met een Likertschaal van helemaal eens, eens, neutraal, oneens en helemaal mee eens, hoeft de onderlinge afstand niet precies gelijk te zijn. Voor de ene respondent is de afstand tussen helemaal eens en eens groter dan voor een andere respondent.

FAQ

Wat is een Likertschaal?

Een Likertschaal is een vaste antwoordlijst om meningen te meten, bijvoorbeeld van “helemaal oneens” tot “helemaal eens”. Meestal met 5 of 7 punten. Respondenten scoren stellingen, jij telt of gemiddeld de items tot één score. Het is snel, herkenbaar en breed toepasbaar in enquêtes.

De kern: stellingen + symmetrische antwoordopties → bruikbare totaalscore.

Hoe werkt een 5-punt Likert schaal?

Een 5-puntsschaal biedt vijf opties van negatief naar positief met een neutraal midden. Dat is duidelijk, snel in te vullen en voorkomt schijnprecisie. In veel doelgroepen levert méér dan vijf categorieën weinig extra onderscheid op. Daarom is 5 punten vaak de veilige, gebruiksvriendelijke keuze.

Gebruik 5 punten voor brede tevredenheid en attitude-metingen.

Wat is het verschil tussen 5 en 7 punten?

Een 7-puntsschaal geeft meer nuance dan 5 punten, maar vraagt net meer denkwerk. Kies 7 punten als je doelgroep ervaren is en details belangrijk zijn. Kies 5 punten voor eenvoud, snelheid en hogere responskwaliteit. Test bij twijfel beide varianten in een kleine pilot.

Context en doelgroep bepalen de beste schaalgrootte.

Wanneer kies je een even aantal punten (zonder neutraal)?

Een even aantal, zoals 4 of 6, dwingt tot een keuze richting positief of negatief. Dat helpt als je midden-mijding wilt beperken of als “geen mening” onwenselijk is. Bedenk wel: sommige respondenten hebben echt geen duidelijke voorkeur en voelen zich dan geforceerd.

Gebruik “geen mening” apart als dat relevant is.

Hoe formuleer je goede Likert-items?

Schrijf korte, eenduidige stellingen met één gedachte per item. Gebruik consequente ankers, vermijd dubbele ontkenningen en overdrijf niet met negatief geformuleerde items. Test je items in een pilot en verbeter waar verwarring ontstaat. Zo verhoog je de kwaliteit en betrouwbaarheid van je schaal.

Symmetrie en helder taalgebruik zijn leidend.

Wat zijn goede antwoordankers (labels)?

Stem labels af op het construct: instemming (helemaal oneens…helemaal eens), frequentie (nooit…altijd), belangrijkheid (zeer onbelangrijk…zeer belangrijk). Houd ze kort, logisch en symmetrisch. Inconsistente of overlappende labels geven ruis en beïnvloeden de interpretatie van antwoorden.

Kies één label-familie per vragenlijst.

Waarom zijn afstanden tussen opties niet altijd gelijk?

Onderzoekers gaan vaak uit van gelijke afstanden, maar respondenten ervaren dat niet altijd zo. De stap van “eens” naar “helemaal eens” voelt voor de één groter dan voor de ander. Dat maakt analyses minder exact. Wees daarom terughoudend, bundel meerdere items en rapporteer aannames.

Transparantie vergroot de bruikbaarheid van je conclusies.

Hoe tel of gemiddelde je meerdere items tot één schaal?

Selecteer samenhangende items, draai negatief geformuleerde items om en reken een som of gemiddelde uit. Rapporteer altijd hoe je hebt omgecodeerd en hoeveel items de schaal bevat. Controleer of de items hetzelfde bedoelde construct meten voordat je conclusies trekt.

Een schaal = meerdere, inhoudelijk verbonden items.

Zijn Likert-gegevens ordinaal of interval?

Eén item behandel je het liefst als ordinaal. Bij een goede samengestelde schaal gebruiken veel onderzoekers interval-achtige analyses. Benoem je aannames en kies analysemethoden die je publiek begrijpt. Als je twijfelt, kies de veiligere route of toon beide manieren naast elkaar.

Kies passend bij doel en rapportagedoelgroep.

Wat zijn voordelen van de Likertschaal?

Voordelen: eenvoudig, snel, herkenbaar, lage invuldruk en gemakkelijk te bundelen tot één score. Daardoor kun je attitudes en tevredenheid goed vergelijken tussen groepen of tijdstippen. Met consequente labels en meerdere items verhoog je betrouwbaarheid en interpretatiegemak.

Praktisch in HR, onderwijs, marketing en onderzoek.

Wat zijn nadelen of valkuilen?

Valkuilen: midden-mijding, sociaal wenselijke antwoorden, subjectieve afstanden en schijnprecisie bij te veel categorieën. Ook kunnen slechte labels of onduidelijke items de data vertroebelen. Beperk dit met heldere formulering, passende schaalgrootte, duidelijke instructies en een pilot.

Datakwaliteit begint bij vraagontwerp.

Hoe groot moet mijn schaal zijn: 4, 5, 7 of meer?

In de meeste situaties volstaat 5 punten. Kies 7 als je doelgroep nuance kan en wil geven of als je kleine verschillen wilt meten. Meer dan 7 levert zelden betere data op en verhoogt cognitieve belasting. Laat je keuze leiden door doel, doelgroep en testresultaten.

Eenvoud wint vaak van schijnnauwkeurigheid.

Wanneer gebruik je een neutrale optie?

Gebruik een neutraal midden als “geen duidelijke mening” informatief is of bias kan verminderen. Laat het midden weg als je echt positie wilt uitlokken. Leg je keuze vast in je methodebeschrijving, zodat lezers begrijpen hoe ze de resultaten moeten duiden.

Consistentie is belangrijker dan één “juiste” keuze.

Hoe ga je om met negatief geformuleerde items?

Keer scores om voordat je items optelt of gemiddeld, en gebruik negatief geformuleerde items spaarzaam. Te veel daarvan verhoogt kans op fouten. Controleer na het omcoderen of patronen logisch zijn en documenteer dit in je rapportage.

Een korte code-check voorkomt interpretatiefouten.

Hoe analyseer je Likert-data (basis)?

Begin met frequenties per optie, gemiddelde/ mediaan per item en een totaalscore per schaal. Laat verdelingen zien met staafdiagrammen. Rapporteer kort je meetopzet, eventuele omcoderingen en aannames. Houd de analyse simpel genoeg om uit te leggen, maar informatief voor beslissingen.

Visualiseer consistent per meting.

Wat is het verschil tussen Likert-item en Likert-schaal?

Een Likert-item is één stelling met antwoordopties. Een Likert-schaal is de som of het gemiddelde van meerdere inhoudelijk samenhangende items. Veel verwarring ontstaat doordat één item soms onterecht “schaal” wordt genoemd. Wees precies in je termen en rapportage.

Definities voorkomen misverstanden.

Voor welke onderwerpen werkt de Likertschaal goed?

Voor attitudes, tevredenheid, beleving, belangrijkheid, frequentie en waargenomen kwaliteit. Voor feitelijke kennis of complexe vaardigheden zijn andere formats beter, zoals toetsvragen of observaties. Kies het vraagtype dat past bij het doel en de besluitvorming die volgt.

Meten wat je echt wilt weten.

Welke alternatieven zijn er voor de Likertschaal?

Overweeg semantische differentiaal (tegenovergestelde bijvoeglijk naamwoorden), Net Promoter Score (0–10), rangordevragen, visuele analoge schaal (schuifbalk) of open vragen. Elk alternatief heeft eigen voor- en nadelen. Laat je keuze afhangen van diepte, vergelijkbaarheid en responstijd.

Combineer waar nodig meerdere typen.

Hoe maak ik de schaal begrijpelijk voor respondenten?

Gebruik eenvoudige taal, herkenbare voorbeelden en consequente labels. Houd de schaal niet langer dan nodig (vaak 5 punten) en geef korte instructies. Test met een klein aantal mensen en verwerk hun feedback. Zo verklein je ruis en verhoog je invulbereidheid.

Leesbaarheid wint altijd.

Kun je resultaten tussen groepen of momenten vergelijken?

Ja, mits je dezelfde items, labels en schaalgrootte gebruikt en doelgroepen voldoende op elkaar lijken. Documenteer afwijkingen en wees voorzichtig met harde uitspraken als je opzet veranderde. Consistente metingen maken trendanalyses geloofwaardig.

Vergelijk appels met appels.

Welke stappen volg ik om een Likert-vragenlijst te bouwen?

1. Bepaal het doel/construct.

2. Schrijf heldere items.

3. Kies schaalgrootte en labels.

4. Doe een pilot.

5. Verbeter tekst en volgorde.

6. Verzamel data.

7. Analyseer en rapporteer aannames, omcoderingen en beperkingen.

Een kort iteratief proces levert betere data.

Voor wie is de Likertschaal geschikt?

Voor HR, onderwijs, onderzoek, marketing en teams die attitudes of beleving willen meten. Het is breed inzetbaar, ook in kleine peilingen. Door meerdere items te bundelen, krijg je betrouwbare scores die je simpel kunt uitleggen aan stakeholders.

Schaalbaar van klein naar groot.

Kun je met Likert-data “harde” conclusies trekken?

Zie de uitkomsten als sterke aanwijzingen, niet als exacte metingen. Combineer met andere bronnen, zoals open antwoorden, gedrag of observaties. Zo voorkom je oversimplificatie en maak je betere beslissingen. Benoem altijd je aannames en beperkingen.

Triangulatie versterkt je verhaal.

Op 15 november 2017   /   Algemeen