5W+H

Wat is het 5W+H model?

Het 5W+H-model is een analytisch hulpmiddel dat vaak wordt gebruikt om een situatie, probleem of concept volledig te begrijpen. Het staat voor de zes vragen: Wie (Who), Wat (What), Waar (Where), Wanneer (When), Waarom (Why) en Hoe (How). Dit model helpt om alle relevante aspecten van een onderwerp te onderzoeken, waardoor je een grondige en gestructureerde analyse kunt maken.

1. Wie (Who)

De vraag ‘Wie’ richt zich op de betrokken personen of groepen. Het is essentieel om te identificeren wie er bij de situatie of het probleem betrokken zijn. Dit kan variëren van specifieke individuen tot grotere groepen of organisaties. Het beantwoorden van deze vraag helpt om de belanghebbenden en hun rollen te begrijpen.

Voorbeeldvragen

• Wie zijn de belangrijkste actoren in deze situatie?
• Wie wordt beïnvloed door dit probleem?
• Wie heeft de macht of invloed om een verschil te maken?

Je kan hierbij ook gebruik maken van een krachtenveldanalyse of stakeholderanalyse.

2. Wat (What)

De vraag ‘Wat’ richt zich op de kern van het probleem of de situatie. Dit omvat wat er precies aan de hand is, wat de kenmerken zijn en wat er moet worden opgelost of bereikt.

Voorbeeldvragen

• Wat is het probleem of de situatie?
• Wat zijn de specifieke kenmerken of details?
• Wat zijn de mogelijke oplossingen of uitkomsten?

3. Waar (Where)

De vraag ‘Waar’ onderzoekt de locatie of de context waarin de situatie zich voordoet. Dit helpt om de fysieke, geografische of organisatorische setting te begrijpen.

Voorbeeldvragen

• Waar gebeurt dit?
• Waar hebben de gebeurtenissen plaatsgevonden?
• Waar moeten de veranderingen worden doorgevoerd?

4. Wanneer (When)

De vraag ‘Wanneer’ kijkt naar de tijdsaspecten van de situatie. Dit omvat zowel historische als toekomstige tijdspunten en perioden die relevant zijn voor de situatie of het probleem.

Voorbeeldvragen

• Wanneer is dit gebeurd of gebeurt dit?
• Wanneer moeten de oplossingen worden geïmplementeerd?
• Wanneer zijn de belangrijkste deadlines of mijlpalen?

5. Waarom (Why)

De vraag ‘Waarom’ onderzoekt de redenen of oorzaken achter de situatie. Het begrijpen van de achterliggende oorzaken is belangrijk om effectieve oplossingen te vinden.

Voorbeeldvragen

• Waarom is dit probleem ontstaan?
• Waarom is dit belangrijk voor de betrokkenen?
• Waarom moeten we een bepaalde oplossing kiezen?

6. Hoe (How)

De vraag ‘Hoe’ richt zich op de manier waarop iets gebeurt of moet gebeuren. Dit omvat de processen, methoden en strategieën die gebruikt worden om een probleem op te lossen of een doel te bereiken.

Voorbeeldvragen

• Hoe is dit probleem ontstaan?
• Hoe kunnen we dit probleem oplossen?
• Hoe kunnen we de situatie verbeteren?

Wie heeft dit concept ontwikkeld?

Het 5W+H-concept heeft zijn wortels in journalistiek en communicatie, en het is geen uitvinding van één enkele persoon. Het is een methodologie die door de jaren heen is geëvolueerd en verfijnd.

Klassieke retoriek

Het idee om vragen te stellen om een situatie of verhaal volledig te begrijpen, gaat terug tot de klassieke Griekse retoriek. Aristoteles, een Griekse filosoof, benadrukte in zijn werken het belang van het stellen van relevante vragen om de waarheid te achterhalen en argumenten te versterken.

Hermagoras van Temnos

Een andere vroege invloed komt van Hermagoras van Temnos, een Griekse retoricus uit de tweede eeuw voor Christus. Hij introduceerde een systeem van stasis-theorie, waarin hij een reeks vragen voorstelde die vergelijkbaar zijn met de 5W+H, bedoeld om de kern van een probleem of debat te analyseren.

Journalistiek

In de moderne tijd is het 5W+H-model vooral populair geworden in de journalistiek. Journalisten gebruiken deze vragen als een checklist om ervoor te zorgen dat hun verhalen compleet en informatief zijn.

In welke situaties kan je het 5W+H concept inzetten?

Het 5W+H-concept is een veelzijdig analytisch hulpmiddel dat in tal van situaties kan worden ingezet om een grondige en gestructureerde analyse te maken.

Journalistiek en schrijven

• Nieuwsrapportage: journalisten gebruiken het 5W+H-concept om ervoor te zorgen dat ze alle essentiële aspecten van een verhaal behandelen, zoals wie betrokken is, wat er is gebeurd, waar en wanneer het plaatsvond, waarom het belangrijk is, en hoe het gebeurde.
• Artikel en blog schrijven: schrijvers kunnen deze vragen gebruiken om hun artikelen volledig en informatief te maken.

Projectmanagement

• Projectplanning: bij het plannen van een project kan het 5W+H-concept helpen om alle belangrijke elementen te identificeren, zoals wie de belanghebbenden zijn, wat de doelstellingen zijn, waar het project zal worden uitgevoerd, wanneer belangrijke mijlpalen moeten worden bereikt, waarom het project wordt uitgevoerd, en hoe het project zal worden uitgevoerd.
• Risicobeheer: het model kan ook helpen bij het identificeren van potentiële risico’s en het ontwikkelen van strategieën om deze aan te pakken.

Probleemoplossing

• Root Cause Analysis: het 5W+H-concept kan worden gebruikt om de oorzaken van problemen te identificeren door elk aspect van het probleem grondig te onderzoeken.
• Oplossingen ontwikkelen: het helpt bij het ontwikkelen van effectieve oplossingen door te vragen hoe het probleem kan worden opgelost en waarom bepaalde oplossingen geschikt zijn.

Marketing en bedrijfsstrategie

• Marktanalyse: bedrijven kunnen het 5W+H-concept gebruiken om hun markt te analyseren, inclusief wie hun klanten zijn, wat hun behoeften zijn, waar ze zich bevinden, wanneer ze kopen, waarom ze bepaalde keuzes maken, en hoe het bedrijf aan deze behoeften kan voldoen.
• Campagneplanning: het helpt bij het plannen van marketingcampagnes door te identificeren wie de doelgroep is, wat de boodschap is, waar de campagne zal worden uitgevoerd, wanneer deze zal plaatsvinden, waarom de campagne wordt gevoerd, en hoe deze zal worden uitgevoerd.

Onderwijs en onderzoek

• Onderzoeksvragen formuleren: onderzoekers kunnen het 5W+H-concept gebruiken om hun onderzoeksvragen te formuleren en te structureren.
• Lesplanning: docenten kunnen het model gebruiken om lesplannen te ontwikkelen die alle relevante aspecten van een onderwerp behandelen.

Crisismanagement

• Incidentanalyse: bij het analyseren van een crisis of incident kan het 5W+H-concept helpen om alle relevante details te verzamelen en te begrijpen wat er is gebeurd, wie erbij betrokken was, waar en wanneer het gebeurde, waarom het gebeurde, en hoe het werd afgehandeld.
• Crisiscommunicatie: het helpt ook bij het ontwikkelen van communicatiestrategieën om alle belanghebbenden effectief te informeren.

Persoonlijke besluitvorming

• Carrièrekeuzes: individuen kunnen het 5W+H-concept gebruiken om hun carrièrekeuzes te analyseren, zoals wie hen kan helpen, wat hun doelen zijn, waar ze willen werken, wanneer ze bepaalde stappen willen zetten, waarom ze voor een bepaalde carrière kiezen, en hoe ze hun doelen kunnen bereiken.
• Levensdoelen: het kan ook helpen bij het stellen en plannen van persoonlijke doelen.

Voorbeeld toepassing van het 5W+H-model

Stel dat je een probleem in een bedrijf moet analyseren, zoals een daling in de klanttevredenheid. Door het 5W+H-model te gebruiken, kun je een uitgebreide analyse maken.

Wie

Wie zijn de ontevreden klanten? Wie binnen het bedrijf is verantwoordelijk voor de klanttevredenheid?

Wat

Wat zijn de specifieke klachten van de klanten? Wat zijn de symptomen van de ontevredenheid?

Waar

Waar treden de meeste klachten op? Zijn er specifieke locaties of afdelingen die meer problemen hebben?

Wanneer

Wanneer begonnen de klachten toe te nemen? Is er een patroon te zien in de tijd?

Waarom

Waarom zijn de klanten ontevreden? Wat zijn de onderliggende oorzaken van hun ontevredenheid?

Hoe

Hoe kunnen we de klanttevredenheid verbeteren? Hoe kunnen we de oorzaken van ontevredenheid aanpakken?

Voor een professionele (door)ontwikkeling en aanpak

Meer weten? Wij selecteerden de volgende boeken voor jou.

Aanvullende artikelen

 

Tools om zelf toe te passen

FAQ

Wat is het 5W+H-model?

Het 5W+H-model is een eenvoudige vragenchecklist: Wie, Wat, Waar, Wanneer, Waarom en Hoe. Je gebruikt het om een probleem, situatie of idee volledig te verkennen en niets te missen. Het helpt bij analyse, besluitvorming en communicatie in o.a. journalistiek, projecten en procesverbetering.
Extra context: Op jouw pagina staan de zes vragen kort uitgelegd met voorbeeldvragen en toepassingen.

Hoe werkt 5W+H stap voor stap?

Beschrijf het probleem feitelijk. 2) Verzamel informatie met de 5W+H-vragen. 3) Orden en analyseer patronen en oorzaken. 4) Check bevindingen bij stakeholders. 5) Vertaal inzichten naar acties en meetpunten. Dit voorkomt blinde vlekken en versnelt een gedragen aanpak.
Extra context: Je kunt aanvullend tools gebruiken zoals een causalediagram, Ishikawa of interrelatiediagram.

Waarom 5W+H gebruiken in plaats van meteen oplossingen te bedenken?

Omdat je eerst het probleem compleet wilt begrijpen. 5W+H dwingt je om feiten, context, betrokkenen, timing, oorzaken en aanpak te verhelderen. Zo verklein je de kans op symptoombestrijding en vergroot je de kans dat maatregelen echt werken.

Voor wie is 5W+H geschikt?

Voor projectleiders, teamleads, kwaliteitsmedewerkers, onderzoekers, docenten, marketeers én professionals die scherp willen analyseren. De methode is laagdrempelig, snel te leren en goed te combineren met andere analysetools.

In welke situaties pas je 5W+H toe?

Bij probleemanalyses, incidentonderzoek, risicobeoordeling, projectstart, marketingvragen, lesvoorbereiding en journalistiek schrijven. Overal waar je overzicht en heldere keuzes nodig hebt.

Wat is het verschil tussen 5W+H en 5 Whys?

5W+H brengt het probleem breed in kaart met zes vraaghoeken. 5 Whys is een diepte-doorvraag op “waarom” om tot een worteloorzaak te komen. Gebruik 5W+H voor compleet beeld, 5 Whys om oorzaken uit te diepen. Samen werken ze goed.

Wat is het verschil tussen 5W+H en een Ishikawa- (fishbone) diagram?

5W+H is een tekstuele checklist om informatie gestructureerd te verzamelen. De fishbone visualiseert oorzaken per categorie en helpt bij groeperen en prioriteren. Start bijvoorbeeld met 5W+H en werk oorzaken daarna uit in een fishbone.

Wat zijn de belangrijkste voordelen van 5W+H?

Het is snel, duidelijk, flexibel en bruikbaar in elk domein. Je voorkomt vergeten details, maakt aannames expliciet en creëert gemeenschappelijk begrip. De methode sluit aan op andere analysetools en past in dagelijkse overleggen.

Wat zijn de beperkingen of valkuilen?

Zonder discipline blijft het bij oppervlakkige lijstjes. Je kunt bias meenemen, of te vroeg naar oplossingen springen. Borg daarom feiten, bronnen en stakeholderchecks, en combineer met diepgaandere analyse wanneer nodig.

Hoe schrijf ik sterke 5W+H-vragen?

Maak ze concreet, feitelijk en observeerbaar. Vermijd suggestieve formuleringen. Dek per W/H meerdere invalshoeken af, bijvoorbeeld “Wie is geraakt?”, “Wie beslist?”, “Wie kan helpen?”. Werk met voorbeelden en vraag door tot je de context begrijpt.

Is er een handig stappenplan of template?

Ja. Begin met een korte probleemdefinitie, loop de 5W+H-vragen af, noteer bewijs en aannames, cluster bevindingen en koppel er acties en metingen aan. Gebruik je eigen 5W+H-overzicht of de downloadbare materialen op de site.

Kun je 5W+H gebruiken in journalistiek of contentmarketing?

Zeker. De methode komt uit de journalistiek en helpt verhalen en content volledig en helder te maken. Voor webteksten zorgt het voor duidelijke leads en structuur.

Hoe combineer ik 5W+H met Root Cause Analysis?

Gebruik 5W+H om context, betrokkenen en feiten scherp te krijgen. Werk vermoedelijke oorzaken daarna uit met 5 Whys of een fishbone, en leg verbanden met causale of interrelatiediagrammen. Valideer bevindingen met data en stakeholders.

Welke voorbeelden zijn er van 5W+H in organisaties?

Voorbeelden: dalende klanttevredenheid, incidentanalyse, projectstart, marktonderzoek, lesplanning. In elk voorbeeld doorloop je dezelfde vragen en eindig je met gerichte acties en meetpunten.

Welke stappen helpen om bias te voorkomen?

Werk feitelijk, leg bronnen vast, betrek meerdere stakeholders, en laat bevindingen reviewen. Plan een korte validatieslag voor je besluiten neemt. Dat houdt je analyse scherp en navolgbaar.

Welke alternatieven of aanvullingen zijn er?

Alternatieven of aanvullingen: 5 Whys voor diepte, Ishikawa voor visuele oorzakenstructuur, Pareto voor prioriteiten, en causale of interrelatiediagrammen voor samenhang. Kies wat past bij de vraag en combineer waar nodig.

Hoe borg je dat 5W+H leidt tot actie?

Sluit elk blok af met concrete vervolgstappen, eigenaar en timing. Vertaal bevindingen naar ontwerpcriteria of maatregelen, leg beslismomenten vast en definieer hoe je resultaat meet. Herhaal de cyclus als inzichten veranderen.

Veelgemaakte fouten bij 5W+H?

Te snel invullen, meningen als feiten noteren, één perspectief volgen, of de “Hoe” overslaan. Los dit op met bronvermelding, triangulatie, stakeholderchecks en een korte controlevraag: “Wat weten we zeker en wat denken we?”

Is er een 5W+H-download of werkblad?

Ja, op de site staan downloads en een uitgebreide vraaglijst om direct te starten. Handig voor workshops, interviews en projectstarts.

Op 16 juli 2024   /   Algemeen