Het model voor effectief teamfunctioneren bestaat uit vijf niveaus die samen de basis vormen voor een goed functionerend team. Deze niveaus zijn als volgt geordend:
- Doelen en resultaten
- Taak- en rolverdeling
- Onderlinge verhoudingen en teamcultuur
- Werkafspraken, procedures, besluitvorming
- Motivatie individu
Doelen en resultaten
Het niveau van doelen en resultaten binnen het model van effectief teamfunctioneren is van essentieel belang omdat het de basis legt voor de richting, focus en prestaties van het team. Dit niveau richt zich op het definiëren en nastreven van duidelijke doelen en meetbare resultaten die het team wil bereiken.
Essentie
Doelen en resultaten vormen het kompas van het team. Ze geven richting, doelgerichtheid en een gemeenschappelijk doel aan alle teamleden. Het definiëren van duidelijke doelen helpt het team om zich te concentreren op wat er moet worden bereikt en zorgt voor een gezamenlijke focus. Meetbare resultaten bieden de mogelijkheid om de voortgang en het succes van het team te evalueren en eventuele aanpassingen te maken.
Belang
Richting en focus: doelen en resultaten bieden het team een helder beeld van waar ze naartoe werken. Ze dienen als oriëntatiepunten en geven richting aan de inspanningen van het team. Ze helpen om het team op één lijn te brengen en voorkomen dat het versnipperd raakt.
Motivatie en betrokkenheid: doelen geven teamleden een gevoel van betekenis en doel in hun werk. Ze dienen als een bron van motivatie en stimuleren de betrokkenheid bij het behalen van de gewenste resultaten.
Prestatiebeoordeling en groei: meetbare resultaten stellen het team in staat om de voortgang en prestaties te beoordelen. Ze bieden een basis voor feedback, erkenning en groei, zowel op individueel als teamniveau. Ze helpen ook bij het identificeren van sterke punten en ontwikkelgebieden.
Aandachtspunten
Specificiteit en helderheid: het is essentieel om doelen specifiek en duidelijk te formuleren. Ze moeten begrijpelijk zijn voor alle teamleden en er mag geen ruimte zijn voor misinterpretatie. Specifieke doelen stellen het team in staat om gerichter te werken en de gewenste resultaten te behalen.
Meetbaarheid: doelen moeten meetbaar zijn, zodat er objectieve criteria zijn om de voortgang en het succes te beoordelen. Meetbare doelen stellen het team in staat om de voortgang te monitoren en te bepalen of ze op de juiste weg zijn.
Realisme en haalbaarheid: doelen moeten realistisch en haalbaar zijn binnen de context van het team. Ze moeten aansluiten bij de capaciteiten, middelen en beperkingen van het team. Onrealistische doelen kunnen demotiverend zijn en het vertrouwen van het team ondermijnen.
Verbinding met overkoepelende doelen: doelen en resultaten moeten verbonden zijn met de bredere doelen en strategie van de organisatie. Ze moeten bijdragen aan de missie en visie van de organisatie en aansluiten bij de richting waarin de organisatie zich beweegt.
Taak- en rolverdeling
Het niveau van taak- en rolverdeling is van cruciaal belang omdat het de structuur en organisatie van het team bepaalt. Dit niveau richt zich op het verdelen van taken en rollen binnen het team, waarbij elke teamlid een duidelijke verantwoordelijkheid heeft en bijdraagt aan het gezamenlijke doel.
Essentie
Taal- en rolverdeling draait om het toewijzen van specifieke taken en rollen aan individuele teamleden op basis van hun vaardigheden, expertise en verantwoordelijkheden. Het gaat om het creëren van een gestructureerde en georganiseerde werkomgeving waarin elk teamlid weet wat van hem of haar wordt verwacht en hoe ze kunnen bijdragen aan het teamdoel. Een effectieve taak- en rolverdeling bevordert samenwerking, efficiëntie en productiviteit.
Belang
Duidelijkheid en focus: taak- en rolverdeling zorgt voor duidelijkheid binnen het team. Elk teamlid begrijpt zijn of haar specifieke taken en verantwoordelijkheden, waardoor er minder ruimte is voor verwarring of overlapping. Dit bevordert een gedeelde focus en helpt het team om gericht te werken aan het behalen van de doelen.
Efficiëntie en productiviteit: door taken en rollen effectief te verdelen, kan het team zijn middelen en vaardigheden optimaal benutten. Elk teamlid kan zich richten op zijn of haar expertisegebied, wat leidt tot een efficiënte taakuitvoering en een hogere productiviteit.
Samenwerking en synergie: een goed doordachte taak- en rolverdeling bevordert samenwerking en synergie binnen het team. Elk teamlid begrijpt hoe zijn of haar bijdrage past binnen het grotere geheel en kan effectief samenwerken met anderen om gezamenlijke doelen te bereiken.
Autonomie en verantwoordelijkheid: door duidelijke taken en rollen toe te wijzen, krijgen teamleden de autonomie om hun taken zelfstandig uit te voeren en verantwoordelijkheid te nemen voor hun bijdrage aan het team. Dit vergroot het gevoel van eigenaarschap en betrokkenheid.
Aandachtspunten
Passende taakverdeling: het is belangrijk om taken toe te wijzen op basis van de vaardigheden, expertise en interesses van elk teamlid. Zorg ervoor dat de taken passen bij de capaciteiten en verantwoordelijkheden van individuele teamleden, zodat ze effectief kunnen bijdragen en gemotiveerd blijven.
Duidelijke rollen: definieer duidelijke rollen binnen het team, waarbij elke rol specifieke verantwoordelijkheden en bevoegdheden heeft. Zorg ervoor dat er geen overlap of verwarring is tussen verschillende rollen, en dat teamleden begrijpen hoe hun rol bijdraagt aan het teamdoel.
Flexibiliteit en aanpassingsvermogen: houd rekening met de veranderende behoeften en omstandigheden van het team. Soms is het nodig om de taak- en rolverdeling aan te passen om beter in te spelen op nieuwe uitdagingen of kansen.
Communicatie en afstemming: zorg voor open communicatie en regelmatige afstemming tussen teamleden om ervoor te zorgen dat iedereen op de hoogte is van elkaars taken en verantwoordelijkheden. Dit voorkomt dubbel werk en bevordert een soepele samenwerking.
Ondersteuning en ontwikkeling: bied ondersteuning aan teamleden bij het uitvoeren van hun taken en het vervullen van hun rollen. Stimuleer ook de ontwikkeling van vaardigheden en kennis die nodig zijn om effectief te kunnen bijdragen aan het team.
Onderlinge verhoudingen en teamcultuur
Het niveau van onderlinge verhoudingen en teamcultuur binnen het model van effectief teamfunctioneren is van essentieel belang omdat het de kwaliteit van de relaties en de werkomgeving in het team beïnvloedt. Dit niveau richt zich op de manier waarop teamleden met elkaar omgaan, de gedeelde normen en waarden binnen het team, en de heersende teamcultuur.
Essentie
Onderlinge verhoudingen, teamcultuur, waarden en normen hebben betrekking op de kwaliteit van de interacties en relaties tussen teamleden, de gedeelde overtuigingen en waarden die het team drijven, en de heersende cultuur die het gedrag en de besluitvorming binnen het team beïnvloedt. Het gaat hierbij om het creëren van een positieve en ondersteunende werkomgeving waarin teamleden effectief kunnen samenwerken en zich gewaardeerd voelen.
Belang
Samenwerking en cohesie: onderlinge verhoudingen en teamcultuur spelen een cruciale rol bij het bevorderen van samenwerking en cohesie binnen het team. Een positieve en ondersteunende werkomgeving moedigt teamleden aan om elkaar te ondersteunen, informatie te delen, en gezamenlijk aan doelen te werken.
Vertrouwen en open communicatie: een gezonde teamcultuur en sterke onderlinge verhoudingen zijn gebaseerd op vertrouwen en open communicatie. Wanneer teamleden vertrouwen hebben in elkaar, voelen ze zich comfortabel om ideeën, meningen en feedback te delen, wat de communicatie en besluitvorming bevordert.
Productiviteit en innovatie: een positieve teamcultuur en goede onderlinge verhoudingen stimuleren een omgeving waarin teamleden zich veilig voelen om nieuwe ideeën voor te stellen, risico’s te nemen en creatieve oplossingen te bedenken. Dit bevordert de productiviteit en kan leiden tot innovatie.
Welzijn en tevredenheid: een ondersteunende teamcultuur en goede onderlinge verhoudingen hebben een positieve invloed op het welzijn en de tevredenheid van teamleden. Een positieve werkomgeving draagt bij aan een gevoel van betrokkenheid, motivatie en voldoening, wat op zijn beurt de prestaties en het behoud van teamleden bevordert.
Aandachtspunten
Duidelijke waarden en normen: definieer en communiceer duidelijke waarden en normen die het gedrag en de verwachtingen binnen het team sturen. Deze waarden moeten worden gedragen en nageleefd door alle teamleden.
Respect en empathie: stimuleer respectvolle en empathische communicatie en gedragingen binnen het team. Moedig teamleden aan om naar elkaar te luisteren, elkaars perspectieven te begrijpen en rekening te houden met elkaars gevoelens en behoeften.
Constructieve feedback: moedig het geven en ontvangen van constructieve feedback aan om de groei en ontwikkeling van teamleden te bevorderen. Zorg ervoor dat feedback op een respectvolle en constructieve manier wordt gegeven, gericht op het verbeteren van prestaties en samenwerking.
Teambuildingactiviteiten: organiseer regelmatig teambuildingactiviteiten om de onderlinge relaties en samenwerking te versterken. Dit kan bijdragen aan het opbouwen van vertrouwen, het bevorderen van open communicatie en het creëren van een positieve teamcultuur.
Conflictbeheersing: ontwikkel strategieën en processen om conflicten constructief te beheren. Moedig teamleden aan om conflicten op een respectvolle manier aan te pakken en te zoeken naar oplossingen die voor alle betrokkenen acceptabel zijn.
Werkafspraken, procedures en besluitvorming
Het niveau van werkafspraken, procedures en besluitvorming richt zich op het creëren van gestructureerde en efficiënte processen en systemen binnen het team. Dit omvat het vaststellen van duidelijke werkafspraken, het implementeren van effectieve procedures en het bevorderen van een doeltreffende besluitvorming.
Essentie
Werkafspraken, procedures en besluitvorming vormen de structuur en het kader waarbinnen het team opereert. Dit niveau heeft betrekking op het creëren van heldere en begrijpelijke richtlijnen voor de uitvoering van taken en het nemen van beslissingen. Werkafspraken en procedures zorgen voor consistentie, efficiëntie en kwaliteit in het werk, terwijl effectieve besluitvorming ervoor zorgt dat belangrijke beslissingen worden genomen op een doordachte en geïnformeerde manier.
Belang
Efficiëntie en productiviteit: goed gedefinieerde werkafspraken en procedures helpen bij het stroomlijnen van het werkproces, verminderen van verwarring en dubbel werk, en bevorderen van efficiëntie en productiviteit binnen het team.
Kwaliteit en consistentie: door het hebben van heldere werkafspraken en procedures kunnen teamleden consistente resultaten leveren en de kwaliteit van het werk waarborgen. Dit is met name belangrijk in teams waarbij nauwkeurigheid en precisie cruciaal zijn.
Effectieve besluitvorming: het implementeren van een doeltreffend besluitvormingsproces zorgt ervoor dat belangrijke beslissingen op een gestructureerde en geïnformeerde manier worden genomen. Dit draagt bij aan het nemen van weloverwogen besluiten en het voorkomen van willekeurige of inconsistente beslissingen.
Duidelijkheid en transparantie: werkafspraken, procedures en besluitvormingsprocessen dragen bij aan duidelijkheid en transparantie binnen het team. Teamleden weten wat er van hen wordt verwacht, begrijpen hoe beslissingen worden genomen en kunnen vertrouwen op een gestructureerde en eerlijke werkomgeving.
Aandachtspunten
Duidelijke communicatie: zorg voor heldere en effectieve communicatie van werkafspraken, procedures en besluitvormingsprocessen binnen het team. Zorg ervoor dat alle teamleden op de hoogte zijn van de vastgestelde richtlijnen en dat eventuele wijzigingen tijdig worden gecommuniceerd.
Flexibiliteit en aanpassingsvermogen: hoewel werkafspraken en procedures nodig zijn voor consistentie, is het ook belangrijk om flexibel te blijven en ruimte te bieden voor aanpassingen wanneer dat nodig is. Teams moeten in staat zijn om zich aan te passen aan veranderende omstandigheden en nieuwe inzichten.
Regelmatige evaluatie en verbetering: werkafspraken, procedures en besluitvormingsprocessen moeten regelmatig worden geëvalueerd om hun effectiviteit te beoordelen. Identificeer eventuele knelpunten, inefficiënties of lacunes en werk aan verbeteringen om de werking van het team te optimaliseren.
Betrokkenheid en acceptatie: het is essentieel dat teamleden betrokken worden bij het vaststellen van werkafspraken, procedures en besluitvormingsprocessen. Door participatie te bevorderen, kunnen teamleden zich meer betrokken voelen bij de implementatie ervan en zijn ze meer geneigd om ze te accepteren en op te volgen.
Motivatie individu
Het niveau van motivatie individu binnen het model van effectief teamfunctioneren richt zich op de intrinsieke motivatie en betrokkenheid van individuele teamleden. Het omvat het begrijpen van de persoonlijke motivatiefactoren van teamleden, het stimuleren van hun persoonlijke groei en ontwikkeling, en het creëren van een positieve en ondersteunende werkomgeving.
Essentie
De motivatie van individuele teamleden vormt de basis voor hun inzet, betrokkenheid en prestaties binnen het team. Het draait om het begrijpen van wat hen drijft, wat hen energie geeft en hoe ze gemotiveerd kunnen worden om hun beste bijdrage te leveren. Dit niveau erkent dat elk teamlid unieke behoeften, doelen en ambities heeft, en streeft naar het creëren van een omgeving waarin individuele motivatie wordt gestimuleerd en ondersteund.
Belang
Productiviteit en prestaties: gemotiveerde individuele teamleden zijn vaak productiever, efficiënter en leveren betere prestaties. Ze zijn meer geneigd om zich in te zetten voor het behalen van de teamdoelen en zetten zich in voor het leveren van kwalitatief hoogwaardig werk.
Betrokkenheid en tevredenheid: gemotiveerde teamleden voelen zich betrokken bij het team en de organisatie. Ze ervaren een gevoel van voldoening en tevredenheid in hun werk, wat kan leiden tot hogere retentie en minder verloop binnen het team.
Samenwerking en ondersteuning: wanneer individuele teamleden gemotiveerd zijn, zijn ze meer geneigd om actief bij te dragen aan de teamdynamiek, samen te werken en elkaar te ondersteunen. Dit bevordert een positieve en coöperatieve teamcultuur.
Persoonlijke groei en ontwikkeling: gemotiveerde teamleden zijn vaak gedreven om te groeien, nieuwe vaardigheden te ontwikkelen en uitdagingen aan te gaan. Door hun persoonlijke groei te stimuleren, kan het team profiteren van individuele expertise en versterking van de algehele capaciteiten.
Aandachtspunten
Individuele behoeften en doelen: het is belangrijk om aandacht te besteden aan de individuele behoeften, doelen en ambities van teamleden. Dit kan worden bereikt door middel van regelmatige gesprekken, coaching en het bieden van kansen voor groei en ontwikkeling die aansluiten bij hun interesses en capaciteiten.
Erkenning en waardering: het tonen van erkenning en waardering voor de bijdragen en prestaties van individuele teamleden is essentieel. Dit kan de motivatie versterken en een gevoel van waardering en betrokkenheid creëren.
Autonomie en verantwoordelijkheid: het geven van ruimte voor autonomie en het stimuleren van individuele verantwoordelijkheid moedigt teamleden aan om eigenaarschap te nemen over hun taken en bij te dragen aan de teamdoelen.
Ondersteunende werkomgeving: zorg voor een positieve en ondersteunende werkomgeving waarin teamleden zich veilig voelen om hun ideeën te delen, fouten te maken en zichzelf te ontwikkelen. Creëer mogelijkheden voor samenwerking, feedback en groepserkenning.
Toepassen
Hoe pas je het model effectief teamfunctioneren toe?
Analyseer het team
Begin met een grondige analyse van het huidige functioneren van het team. Identificeer sterke punten en gebieden die verbetering behoeven op elk niveau van het model: doelen en resultaten, taak- en rolverdeling, onderlinge verhoudingen en teamcultuur, werkafspraken, procedures en besluitvorming, en motivatie individu. Dit helpt om inzicht te krijgen in de specifieke gebieden die aandacht nodig hebben.
Stel duidelijke doelen
Zorg voor heldere en specifieke teamdoelen die bijdragen aan het overkoepelende doel van de organisatie. Communiceer deze doelen naar het hele team en zorg ervoor dat ze begrepen en geaccepteerd worden. Werk samen met het team om subdoelen en meetbare resultaten te definiëren die kunnen worden gevolgd en geëvalueerd.
Optimaliseer taak- en rolverdeling
Zorg voor een evenwichtige en efficiënte verdeling van taken en rollen binnen het team. Analyseer de vaardigheden, kwaliteiten en interesses van elk teamlid en wijs taken toe op basis van hun sterke punten. Zorg ervoor dat er duidelijkheid is over verantwoordelijkheden, bevoegdheden en verwachtingen met betrekking tot elke rol.
Versterk onderlinge verhoudingen en teamcultuur
Investeer in het opbouwen van sterke onderlinge verhoudingen en het bevorderen van een positieve teamcultuur. Stimuleer open communicatie, vertrouwen, respect en samenwerking tussen teamleden. Moedig teamleden aan om feedback te geven en conflicten op een constructieve manier op te lossen. Creëer een omgeving waarin diversiteit wordt gewaardeerd en waarin iedereen zich gehoord en gewaardeerd voelt.
Ontwikkel werkafspraken en procedures
Werk samen met het team om duidelijke werkafspraken en procedures te ontwikkelen die de samenwerking en efficiëntie bevorderen. Dit omvat het vaststellen van communicatieregels, besluitvormingsprocessen, projectmanagementmethoden en andere relevante richtlijnen. Zorg ervoor dat deze afspraken regelmatig worden geëvalueerd en indien nodig aangepast.
Stimuleer individuele motivatie
Erken het belang van individuele motivatie en betrokkenheid binnen het team. Creëer ruimte voor individuele groei en ontwikkeling, en moedig teamleden aan om hun eigen verantwoordelijkheid te nemen voor hun motivatie. Identificeer de behoeften en ambities van individuele teamleden en bied ondersteuning om hen te helpen hun doelen te bereiken.
Monitor en evalueer
Houd de voortgang van het team nauwlettend in de gaten en evalueer regelmatig de effectiviteit van de toegepaste maatregelen. Verzamel feedback van teamleden, meet de behaalde resultaten en identificeer gebieden die nog verbetering behoeven. Pas het model indien nodig aan op basis van de geleerde lessen en feedback van het team.
Het is belangrijk om te onthouden dat effectief teamfunctioneren een continu proces is dat voortdurende aandacht en inspanning vereist. Door het model toe te passen en de nodige maatregelen te nemen op elk niveau, kan een team de samenwerking, prestaties en tevredenheid van de teamleden verbeteren.
Model effectief teamfunctioneren_powerpointpresentatie
De bovenstaande slidesharepresentatie is downloadable als powerpointpresentatie. Klik op de automatische downloadlink.
Bron: M. Jongebreur en J. Vinke, Samenwerken in een team: een model voor effectief teamfunctioneren, Patient Care, (6) 2004
Het volledige artikel kan je vinden onder ‘Aanvullende artikelen’.
Meer weten? Wij selecteerden de volgende boeken voor jou.
Het geheim van teamwork
Iedereen kent de voorbeelden van echt goed teamwork: bij de Eerste Hulp, het leger, in een orkest… Succesvolle teams zijn goed op elkaar ingespeelde professionals, die hun eigen talenten aanvullen met wat Ken Blanchard ‘team skills’ noemt: onder meer goede doelen stellen, probleem oplossend denken en besluitvaardigheid. In deze
Samenwerken in teams
Iedereen werkt wel eens in een team, of dat nu binnen of buiten een organisatie is. Samenwerken in teams kan leuk zijn, maar ook heel frustrerend. Dat laatste is bijvoorbeeld het geval als de samenwerking niet loopt of als de sfeer slecht is. Of als het resultaat niet is
De kracht van motivatie
Als je weet wat jou motiveert, ben je in staat om goede keuzes voor je loopbaan te maken. Dan vind je gemakkelijker werk dat bij je past, waarin je je kunt ontplooien. Je zult productiever zijn en meer voldoening putten uit wat je onderneemt. In De kracht van motivatie
Samenwerken in een team
Samenwerken kun je vergelijken met een balsport die door een groep gespeeld wordt. Net als bij voetbal of volleybal, willen de teamleden iets ‘winnen’, ze willen iets bereiken. De bal die we hiervoor hebben ontwikkeld, hebben we het MET-model genoemd: Model voor Effectief Teamfunctioneren. De basis voor goed teamfunctioneren wordt
Teamleren
Auteur: Thijs Homan Het behoeft geen betoog dat het effectief functioneren en leren van teams een levensvoorwaarde is voor organisaties. Goed functionerende teams hebben een lerend en probleemoplossend vermogen dat groter is dan de som van de individuele lerende en probleemoplossende vermogens, zo is de redenering. Daarmee kunnen teams
Implementatieplan
Een nieuw proces ingericht, een nieuwe strategie ontwikkeld of we hebben een idee over een nieuwe organisatie-inrichting, maar hoe gaan we dit implementeren? Hieronder vind je een zeer uitgebreid implementatieplan. Misschien is het hele plan passend voor jouw situatie, misschien hoef je alleen maar delen van het implementatieplan te gebruiken.
Effectief teamfunctioneren – scan
De scan effectief teamfunctioneren geeft inzicht in de mate waarin een team al dan niet functioneert. De scan effectief teamfunctioneren hoort nadrukkelijk bij het model effectief teamfunctioneren, maar kan ook worden gebruikt bij het teameffectiviteitsmodel. De scan effectief teamfunctioneren geeft inzicht in doelen en resultaten taak- en rolverdeling onderlinge verhoudingen
Teamaudit
Teamaudit is een scan om alleen of met elkaar naar een team te kijken. Op basis van veertig vragen krijg je inzicht op een aantal teamaspecten: balans teamsamenstelling teamklimaat effectiviteit overleggen duidelijke missie duidelijkheid rolverdeling leiderschap teamleider hulprelaties met andere teams tevredenheid team open denkwijze winnaarsmentaliteit Het
Conflicthantering
Conflicten op het werk? Onderhuidse spanningen, meningsverschillen, tegenstrijdige visies en belangen? Escalaties? Dagelijkse kost voor de manager. Middelen zijn schaars, doelen lijken dikwijls tegengesteld en gevoelens worden wel eens gekrenkt. Het is de realiteit van de werkvloer. Medewerkers worden steeds mondiger, uiten hun onvrede en irritaties en komen op voor wat