Werkvorm: de ongeschreven regels ontcijferen
Inleiding
Deze werkvorm is ontworpen om teamleden te helpen ongeschreven regels binnen hun organisatie of team te identificeren en te bespreken. Het doel is om een open dialoog te creëren over normen en waarden die niet formeel zijn vastgelegd maar wel een grote invloed hebben op dagelijkse interacties en besluitvorming.
Doelstelling
- Het identificeren van ongeschreven regels binnen het team of de organisatie.
- Het bevorderen van bewustzijn en begrip van deze regels en hun impact op het team.
Benodigde materialen
- Flipover of whiteboard
- Markers
- Postits
- Ruimte met voldoende zitgelegenheid in een cirkel of U-vorm
Uitgebreide instructie
- Introductie: begin met een korte introductie over het concept van ongeschreven regels en hun invloed op organisatiecultuur en teamdynamiek.
- Brainstormsessie: vraag teamleden om individueel na te denken over ongeschreven regels die ze hebben waargenomen binnen het team of de organisatie. Instrueer hen om elke regel op een aparte postits te schrijven.
- Delen en discussie: laat de teamleden hun postits op het flipover of whiteboard plakken. Groepeer vergelijkbare regels samen. Ga vervolgens elke groep langs en bespreek de impact van deze ongeschreven regels op het teamgedrag en de teamprestaties.
- Reflectie: moedig teamleden aan om te reflecteren op hoe deze ongeschreven regels hun eigen gedrag en besluitvorming beïnvloeden.
- Actieplan: als groep, beslis welke ongeschreven regels behouden, aangepast of verwijderd moeten worden om een positievere werkomgeving te creëren. Ontwikkel een actieplan voor hoe deze veranderingen geïmplementeerd kunnen worden.
Werkvorm 2: rollenspel – ongeschreven regels in actie
Inleiding
Deze werkvorm maakt gebruik van rollenspellen om de implicaties van ongeschreven regels in verschillende werkgerelateerde scenario’s te verkennen. Het doel is om teamleden te laten ervaren hoe ongeschreven regels gedrag en interacties beïnvloeden, en om strategieën te ontwikkelen voor het omgaan met deze regels.
Doelstelling
- Het ervaren van de impact van ongeschreven regels op interpersoonlijke interacties.
- Het ontwikkelen van vaardigheden om effectief te navigeren binnen de context van deze regels.
Benodigde materialen
- Scenario’s voor rollenspellen (vooraf voorbereid)
- Ruimte voor kleine groepjes om rollenspellen uit te voeren
Uitgebreide instructie
- Voorbereiding: verdeel de deelnemers in kleine groepjes en geef elk groepje een scenario waarin ongeschreven regels een rol spelen.
- Rollenspel: in elk groepje nemen de leden verschillende rollen op zich binnen het scenario. Moedig hen aan om de interactie zo realistisch mogelijk uit te voeren, inclusief de invloed van ongeschreven regels.
- Discussie: na het rollenspel komt elke groep weer samen om de ervaringen te bespreken. Richt vragen op hoe ongeschreven regels de interacties beïnvloedden en welke strategieën effectief waren in het navigeren van deze regels.
- Plenaire deling: elk groepje deelt hun inzichten en leerervaringen met de hele groep. Discussieer over gemeenschappelijke thema’s en strategieën die naar voren kwamen.
- Actiepunten: reflecteer als groep op manieren om de negatieve impact van ongeschreven regels te verminderen en hoe positieve regels versterkt kunnen worden.
Werkvorm 3: reflectie circles
Inleiding
Reflectie Circles zijn ontworpen om dipere persoonlijke en groepsreflectie op ongeschreven regels en hun persoonlijke impact te faciliteren. Dit formaat moedigt openheid en kwetsbaarheid aan, wat leidt tot een dieper begrip van hoe deze regels het welzijn en de prestaties van individuen beïnvloeden.
Doelstelling
- Het bevorderen van persoonlijke reflectie over de impact van ongeschreven regels.
- Het versterken van teamcohesie en begrip door het delen van persoonlijke ervaringen.
Benodigde materialen
- Een rustige, comfortabele ruimte waar groepsleden in een cirkel kunnen zitten
- Optioneel: achtergrondmuziek om een ondersteunende sfeer te creëren
Uitgebreide instructie
- Introductie: leg het doel en de regels van de Reflectie Circle uit, inclusief het belang van respect en vertrouwelijkheid.
- Persoonlijke reflectie: begin met een moment van stilte waarin iedereen wordt aangemoedigd na te denken over de ongeschreven regels die ze ervaren hebben en hoe deze hen persoonlijk beïnvloeden.
- Delen in de cirkel: geef iedereen de beurt om hun gedachten en gevoelens te delen. Er wordt niet op elkaar gereageerd; het doel is enkel om te luisteren en te erkennen.
- Groepsreflectie: na de individuele deelrondes, faciliteer een open discussie over gemeenschappelijke thema’s en gevoelens die naar voren kwamen.
- Afsluiting: sluit af met een korte activiteit om de groepscohesie te versterken, zoals een gezamenlijke ademhalingsoefening of het delen van waarderingen voor elkaar.
Werkvorm 4: feedbackloop
Inleiding
De werkvorm feedbackloop richt zich op het verzamelen en delen van feedback over hoe ongeschreven regels individuele teamleden beïnvloeden. Het doel is om een cultuur van openheid en continue verbetering te creëren, waarbij feedback wordt gezien als een waardevol instrument voor persoonlijke en teamontwikkeling.
Doelstelling
- Het verzamelen van constructieve feedback over de impact van ongeschreven regels op het team.
- Het bevorderen van een cultuur waarin feedback wordt gewaardeerd en gebruikt voor groei.
Benodigde materialen
- Feedbackformulieren of digitale enquête-tools
- Pennen of toegang tot een computer/tablet voor elke deelnemer
Uitgebreide instructie
- Voorbereiding: creëer een feedbackformulier met vragen gericht op de ervaringen van teamleden met ongeschreven regels. Voorbeelden van vragen zijn: ‘Welke ongeschreven regel heeft jou het meest beïnvloed?’ en ‘Hoe zou je willen dat deze ongeschreven regel verandert?’
- Individuele reflectie: geef teamleden tijd om individueel de feedbackformulieren in te vullen, waarbij ze reflecteren op hun eigen ervaringen en observaties.
- Groepsdiscussie: organiseer een groepsdiscussie waarin de feedback anoniem wordt gedeeld en besproken. Focus op thema’s en patronen die uit de feedback naar voren komen.
- Actieplanning: op basis van de besproken feedback, werk samen aan het opstellen van een actieplan om positieve veranderingen door te voeren in hoe het team omgaat met ongeschreven regels.
- Feedbackloop sluiten: plan een vervolgsessie om te evalueren hoe de implementatie van het actieplan verloopt en om verdere feedback te verzamelen.
Werkvorm 5: scenario-analyse workshop
Inleiding
De Scenario-Analyse Workshop is ontworpen om teamleden te helpen de effecten van ongeschreven regels te analyseren door hypothetische scenario’s. Deze werkvorm stimuleert kritisch denken en probleemoplossende vaardigheden, en moedigt teamleden aan om creatieve oplossingen te bedenken voor het omgaan met ongeschreven regels.
Doelstelling
- Het analyseren van de impact van ongeschreven regels op verschillende werkgerelateerde scenario’s.
- Het ontwikkelen van strategieën om de negatieve effecten van ongeschreven regels te mitigeren.
Benodigde materialen
- Scenario-kaarten met beschrijvingen van verschillende situaties waarin ongeschreven regels een rol spelen
- Flipover of whiteboard en markers
- Notitieblokken en pennen voor deelnemers
Uitgebreide instructie
- Introductie van scenario’s: deel scenario-kaarten uit aan kleine groepjes of paren en geef hen tijd om de situaties te lezen en te bespreken.
- Analyse en strategieontwikkeling: instructeer de groepjes om de ongeschreven regels te identificeren die in hun scenario een rol spelen, de potentiële impact ervan te analyseren, en strategieën te ontwikkelen om deze impact te adresseren.
- Presentaties: elk groepje presenteert hun scenario, de geïdentificeerde ongeschreven regels, en hun voorgestelde strategieën aan de rest van het team. Gebruik het flipover of whiteboard om belangrijke punten te noteren.
- Groepsdiscussie: na de presentaties, faciliteer een groepsdiscussie over de voorgestelde strategieën, met focus op haalbaarheid, creativiteit, en de mogelijke effecten op de teamdynamiek.
- Actiepunten: sluit af met het samenstellen van een lijst met actiepunten gebaseerd op de meest effectieve strategieën die tijdens de workshop naar voren zijn gekomen.