De Reflectieve ijsberg
De ‘Reflectieve ijsberg’ is een werkvorm waarbij teamleden de kans krijgen om de verschillende lagen van de organisatie-ijsberg – de bovenstroom en onderstroom – te reflecteren en te bespreken. Deze oefening helpt bij het bevorderen van zelfbewustzijn en het bewustzijn van hoe de formele en informele aspecten van de organisatie elkaar beïnvloeden.
Doel
Het doel is om een dialoog op gang te brengen over de zichtbare en onzichtbare krachten binnen de organisatie en hoe deze de dagelijkse werkzaamheden beïnvloeden.
Benodigde materialen
- Flip-over of whiteboard
- Markers
- Post-its in verschillende kleuren
- Stickers voor stemming
Instructie
- Teken een grote ijsberg op de flip-over of het whiteboard met een duidelijke lijn die de ‘waterlijn’ markeert.
- Vraag de deelnemers om individueel na te denken over de formele aspecten (beleid, processen, structuur) van hun werk en deze op gele post-its te schrijven. Plaats deze boven de waterlijn.
- Laat hen vervolgens nadenken over de informele aspecten (relaties, normen, ongeschreven regels) en deze op blauwe post-its te schrijven. Plaats deze onder de waterlijn.
- Bespreek als groep wat er is opgeschreven, waarbij iedereen de kans krijgt om zijn of haar gedachten te delen.
- Gebruik stickers om te stemmen op de elementen die men het meest beïnvloedend vindt. Dit helpt om prioriteiten te stellen voor discussie en verdere actie.
De ijsberg casestudy
Bij deze werkvorm gaan teams aan de slag met een casestudy die de dynamiek van de organisatie-ijsberg weerspiegelt. Deelnemers zullen de case analyseren en discussiëren over de interacties tussen de boven- en onderstroom.
Doel
Het doel is om het vermogen om organisatorische dynamieken te analyseren te verbeteren en strategieën te ontwikkelen voor het managen van de formele en informele elementen van de organisatie.
Benodigde materialen
- Case study documenten
- Flip-over of whiteboard
- Markers
- Notitieblokken en pennen
Instructie
- Verdeel de deelnemers in kleine groepen en voorzie elke groep van een casestudy die betrekking heeft op de organisatie-ijsberg.
- Instrueer elke groep om de case te lezen en te identificeren waar voorbeelden van de boven- en onderstroom naar voren komen.
- Laat groepen de mogelijke gevolgen van de interacties tussen deze stromen op de situatie in de casestudy analyseren.
- Vraag elke groep om hun analyse te presenteren en te delen welke strategieën zij zouden aanbevelen om met de geïdentificeerde kwesties om te gaan.
- Faciliteer een plenaire discussie over de verschillende benaderingen en inzichten die uit de groepsactiviteit naar voren zijn gekomen.
De culturele diepteduik
Deze werkvorm staat in het teken van het verkennen van de diepe, vaak verborgen culturele aspecten van de organisatie – de essentiële onderdelen van de onderstroom. Door dieper in te gaan op de waarden, overtuigingen en ongeschreven regels binnen de organisatie, kunnen deelnemers een beter begrip ontwikkelen van de invloed van cultuur op het gedrag van medewerkers en de bedrijfsvoering.
Doel
Het doel is om een bewustzijn te creëren van de onzichtbare, culturele aspecten van de organisatie en hoe deze aspecten de samenwerking en prestaties beïnvloeden.
Benodigde materialen
- Notitieblokken en pennen
- Groot vel papier of canvas
- Markers in verschillende kleuren
- Voorgeprepareerde scenario’s die betrekking hebben op de organisatiecultuur
Instructie
- Verdeel de deelnemers in kleine groepen en presenteer elk een scenario dat de organisatiecultuur uitdaagt of illustreert.
- Geef de groepen tijd om het scenario te bespreken en de onderliggende culturele aspecten die het gedrag en de reacties van de personages in het scenario beïnvloeden, op het papier te tekenen of te schrijven.
- Instrueer de groepen om de ‘onzichtbare’ culturele regels of normen te identificeren die in hun scenario worden weerspiegeld.
- Vraag elke groep om hun bevindingen te presenteren en bespreek als een groter collectief hoe deze culturele elementen de organisatie als geheel beïnvloeden.
- Als afsluiting, identificeer gezamenlijk acties die genomen kunnen worden om positieve aspecten van de organisatiecultuur te versterken of negatieve aspecten aan te pakken.
Het informele netwerk web
Netwerken binnen een organisatie kunnen zowel formeel als informeel zijn. Deze werkvorm richt zich op het visualiseren en begrijpen van het informele netwerk binnen een organisatie, een essentieel onderdeel van de onderstroom die vaak onzichtbaar blijft.
Doel
Deze oefening heeft als doel om de informele relaties die de organisatie doorweven te identificeren en te analyseren, zodat men kan begrijpen hoe deze de communicatie, besluitvorming en werksfeer beïnvloeden.
Benodigde materialen
- Een groot vel papier of een whiteboard
- Markers
- Gekleurde stickers of punaises
- Touw of garen
Instructie
- Teken een ruwe kaart van de organisatie op het papier of whiteboard met afdelingen en teams.
- Vraag deelnemers om zichzelf te plaatsen op de kaart met stickers of punaises.
- Gebruik het touw of garen om verbindingen te maken tussen mensen die vaak samenwerken of sterke professionele of persoonlijke relaties hebben.
- Discussieer als groep over het ontstane web van relaties: welke clusters zijn er? Waar lijken verbindingen zwak of afwezig?
- Sluit af met een brainstormsessie over hoe deze informele netwerken kunnen worden ingezet om de samenwerking en communicatie binnen de organisatie te verbeteren.
Verified content: alle content op deze website is grondig gecheckt op betrouwbaarheid. Ieder model is voorzien van een bondige uitleg, praktisch toepasbare tools en sjablonen of tips voor boeken en artikelen: managementmodellensite is dé site voor praktisch toepasbare informatie over modellen.