‘Wat kan ik anders met conflicten’ door Bas Delleman.
In onze complexe en dynamische tijd neemt het aantal spanningen in allerlei constellaties tussen mensen toe. Veel dagelijkse misverstanden groeien snel uit tot ernstige conflicten. Veel mensen willen die escalatie niet maar voelen zich daar, dikwijls onbewust, in meegesleurd. Met Friedrich Glasl ben ik van mening dat het lang niet altijd zo ver hoeft te komen.
In dit artikel geeft Bas Delleman een overzicht van door hem gepresenteerde theorie over conflicten en de behandeling daarvan. Het overzicht is aangevuld met theorie van anderen en eigen ervaring.
Het artikel biedt praktische handvatten om te leren hoe je een naderend conflict tijdig en snel kunt herkennen. Het biedt ideeën en praktische methodieken om tot de oorzaak van de spanning door te dringen en ze om te zetten in nuttige energie.
Onze tijd kenmerkt zich door complexiteit en dynamiek. Door grote economische, politieke en culturele veranderingen zijn er veel conflicten en zullen er de komende decennia steeds meer conflictsituaties ontstaan. Om te bewerkstelligen dat die situatie niet ontspoort wordt door deskundigen veel gedaan. Er is echter meer nodig, bijvoorbeeld de ontwikkeling van sociale vaardigheden en zelfsturing van mensen om zelf conflicten op te lossen. Deze benadering wijkt af ten opzichte van de traditionele benadering, zoals in de meest Engelstalige literatuur gepresenteerd wordt en die vooral op inhoudsgerichte bemiddeling gericht is.
In de Duitstalige literatuur vind je veel bijdragen die zich meer richten op conflicten vanuit systeemperspectief, dat wil zeggen de ontwikkeling van benaderingen gericht op het verbeteren van de manier waarop relaties of organisaties functioneren.
Friedrich Glasl is vooral bekend om de door hem ontwikkelde escalatieladder. Zijn boek Konliktmanagement (1997) is helaas niet in het Nederlands vertaald. Daarin beschrijft hij zijn basisconcepten die aan de escalatie te grondslag liggen. Het boek is een uitgebreide (450 + pagina’s, kleine lettertjes), behandeling van conflicten in organisaties, en is voornamelijk geschreven als een handboek voor professionele conflict begeleiders en leiders in organisaties.
Het is verdeeld in drie delen. Deel I (hoofdstuk 1-6) gaat over conflicten diagnose, deel II (hoofdstuk 7-10) met conflicten escalatie processen en deel III (hoofdstuk 11-16) met interventiestrategieën. In een eerder verschenen boek, Conflictescalatie en Conflictbehandeling (F. Glasl en W. brokerhof (1981), dat niet meer wordt uitgegeven, presenteerde hij deze voor het eerst.
In de boeken die wel in het Nederlands zijn vertaald, Help conflicten (2001) en Conflict, crisis, catharsis (2007) vinden we een groot aantal van deze basisconcepten terug. Daarnaast verschenen er vele artikelen van zijn hand.
De belangrijkste daaruit zijn de volgende.
Conflictvaardigheid als basis voor conflictbestendigheid
Allereerst gaat het om de conflictbestendigheid, daaronder verstaat Glasl dat organisaties en sociale systemen constructief omgaan met onenigheid en spanning. Voorwaarde voor die conflictbestendigheid is conflictvaardigheid van de mensen die deel uit maken van dergelijke sociale systemen. Over het algemeen is sprake van twee extreme houdingen ten opzichte van conflicten, een conflict mijdende en een strijdlustige. De conflictvaardige houding posteert hij als een derde tussen de twee eerstgenoemde.
Onder conflictvaardigheid verstaat Glasl:
- In staat zijn een conflict zo snel mogelijk te herkennen;
- Begrijpen welke mechanismen in werking treden bij het oplopen van een conflict;
- Verschillende methoden en technieken kunnen gebruiken om over te brengen wat
je wilt, zonder de situatie te verslechteren; - Technieken beheersen die bijdragen tot de verduidelijking van bepaalde situaties
en standpunten; - Weten waar je grenzen liggen bij het oplossen van conflicten en wanneer je de
hulp van derden in moet roepen.
Hij pleit daarmee voor een meer assertieve houding ten opzichte van conflicten.
Lees het hele artikel en download de pdf.