SPARK is een Engelstalig acroniem voor Specific, Prescriptive, Actionable, Referenced en Kind. In het Nederlands gebruiken we Specifiek, Prescriptief, Actiegericht, Gerefereerd aan de taakcriteria, en Vriendelijk. Het SPARK-model kan worden gebruik voor het geven van feedback.
- Specific of Specifiek: de feedback moet specifiek zijn en zich richten op concrete acties of gedragingen.
- Prescriptive of Prescriptief: de feedback moet richtlijnen of suggesties bevatten over hoe de ontvanger zich kan verbeteren. Prescriptief is geen alledaags woord. Een ander woord is opleggend of voorschrijvend. Het is synoniem aan verplichtend.
- Actionable of Actiegericht: de feedback moet actiegericht zijn, wat betekent dat de ontvanger duidelijke stappen heeft om te volgen voor verbetering.
- Referenced of Gerefereerd aan de taakcriteria: de feedback moet verwijzen naar de taakcriteria, doelen of normen die relevant zijn voor de taak of het gedrag.
- Kind of Vriendelijk: feedback moet altijd op een vriendelijke en ondersteunende manier worden gegeven om een positieve relatie te behouden.
Voorbeeld 1: feedback op een schrijfopdracht
Specifiek: ‘In de tweede alinea van je essay gebruik je een voorbeeld dat helpt om je argument te onderbouwen, maar de verbinding met je hoofdthema is niet helemaal duidelijk.’
Prescriptief: ‘Overweeg het voorbeeld directer te koppelen aan je hoofdargument door expliciet te vermelden hoe het je punt ondersteunt.’
Actiegericht: ‘Je kunt dit doen door na het voorbeeld een zin toe te voegen waarin je uitlegt hoe het specifiek relateert aan je hoofdthema.’
Gerefereerd aan de taakcriteria: ‘Dit zal helpen om de coherentie en helderheid te verbeteren, wat belangrijke criteria zijn voor deze opdracht.’
Vriendelijk: ‘Je hebt al een sterke basis met interessante ideeën, en deze kleine aanpassing kan je essay nog overtuigender maken.’
Voorbeeld 2: feedback op een presentatie
Specifiek: ‘In het begin van je presentatie heb je een interessante vraag gesteld om de aandacht van het publiek te trekken, maar je hebt deze vraag later in de presentatie niet opnieuw aangehaald.’
Prescriptief: ‘Het zou effectief zijn om aan het einde van je presentatie terug te komen op deze openingsvraag. Dit zou de structuur en samenhang van je presentatie versterken.’
Actiegericht: ‘Probeer een conclusie te formuleren waarin je de openingsvraag beantwoordt of laat zien hoe de inhoud van je presentatie deze vraag adresseert.’
Gerefereerd aan de taakcriteria: ‘Dit advies volgt de richtlijnen van de opdracht voor een duidelijke en samenhangende structuur in je presentatie, wat een van de beoordelingscriteria is.’
Vriendelijk: ‘Je hebt al een sterke presentatie met boeiende inhoud, en deze toevoeging kan het geheel nog overtuigender en gedenkwaardiger maken.’
Voorbeeld 3: feedback op een rapport
Specifiek: ‘In de samenvatting van je rapport heb je enkele belangrijke punten goed benadrukt, maar ik merkte dat er geen duidelijke vermelding was van de belangrijkste bevindingen van het onderzoek.’
Prescriptief: ‘Het kan nuttig zijn om een korte paragraaf toe te voegen aan het begin van je samenvatting waarin je de kernbevindingen van je onderzoek beknopt opsomt.’
Actiegericht: ‘Je kunt dit doen door een lijst te maken van de twee of drie belangrijkste resultaten van je onderzoek en kort uit te leggen waarom deze bevindingen significant zijn.’
Gerefereerd aan de taakcriteria: ‘Dit zal helpen om de relevantie en de impact van je onderzoek te benadrukken, wat een essentieel onderdeel van het rapport is voor de lezer.’
Vriendelijk: ‘Je hebt duidelijk veel werk en onderzoek in dit rapport gestoken, en deze kleine toevoeging zal je samenvatting nog sterker maken en je harde werk beter weerspiegelen.’