Wat mensen beweegt

Gedrag, beïnvloeding en communicatie

 

Wie in het verkeer een verkeersbord met een snelheidslimiet nadert, mindert zo nodig vaart. Althans, dat is de bedoeling. Voor sommige mensen zijn extra prikkels nodig. Dat kan een fysieke maatregel zijn (zoals een verkeersdrempel), een straf (boete) of de dreiging hiervan (flitspaal). Niet alleen de overheid, ook bedrijven en binnen organisaties dagen gewenst gedrag uit tot interventies. Informatie en communicatie spelen daarbij een rol; in dit hoofdstuk gaan we daar op in. Steeds duidelijker is dat het bij beïnvloeding van gedrag aankomt op slimme arrangementen. Het heeft geen zin alleen uit te gaan van beredeneerde handelingen en we blijken nu eenmaal niet altijd ontvankelijk voor feitelijke informatie. Aansluiten op de context waarin mensen betekenis verlenen aan informatie, dat is de sleutelopgave. Als het gaat om gedrag, beïnvloeding en communicatie zijn vandaag-de-dag ‘keuzearchitecten’ nodig.

 




 

Zonder kennis van gedrag van mensen kom je nergens. Dat is niets nieuws: we doen dag in dag uit eigenlijk niets anders dan gedrag van jezelf en anderen onderzoeken. Je kijkt naar wat mensen doen en vraagt je dan af waarom ze dat doen. Je probeert te voorspellen wat wetmatigheden zijn, waardoor je verschillen kunt verklaren en verbanden tussen verschijnselen kunt zien. Met die kennis vul je je intuïtieve kennis aan en kom je beter beslagen ten ijs. Vooral bepaalde wetenschappen bestuderen het gedrag: psychologie (leren, motiveren, attitudes, persoonlijkheid) , sociale psychologie (groepsprocessen, besluitvorming en samenwerking), sociologie (macht, conflict, organisatieverandering) en antropologie (culturen en volken). In feite kennen alle vakgebieden aandacht voor gedrag. Ook een econoom kan niet zonder kennis van de wijze waarop individuen, groepen en organisaties tot beslissingen kunnen en willen komen.