Verklaringskloof en subjectiviteit

Dit artikel bespreekt hoe Natorp, Husserl en Lacan denken over subjectiviteit en reflectie. Ze kijken naar hoe ons brein werkt en hoe we onze eigen gedachten en gevoelens begrijpen. Door te kijken naar deze verschillende perspectieven, proberen de auteurs een beter begrip te krijgen van wat het betekent om subjectief te zijn.

Subjectiviteit als onbekende

Een van de belangrijkste redenen voor de terugkeer van het vraagstuk van subjectiviteit in diverse onderzoeksdomeinen is een groeiend onbehagen met het dominante paradigma in het wetenschappelijk onderzoek naar de menselijke geest, met name de cognitieve (neuro)wetenschap. Ondanks de initiële verwachtingen dat dit paradigma alle vragen over de menselijke geest zou beantwoorden, blijven er fundamentele vragen onbeantwoord. Dit heeft geleid tot een hernieuwde interesse in het begrijpen van subjectiviteit en de rol ervan in ons begrip van de menselijke geest.

Verklaringskloof

De neurocognitieve wetenschappen, de analytische ‘philosophy of mind’ en de studie van psychopathologie richten zich allemaal op het begrijpen van de menselijke geest en het cognitieve functioneren. Echter, deze disciplines hebben moeite om de subjectieve ervaring volledig in hun verklaringen op te nemen. Terwijl ze zich richten op objectieve processen en gedragingen, blijft de subjectieve dimensie vaak onderbelicht. Dit heeft geleid tot een erkenning van een ‘verklaringskloof’, waarbij het belang van subjectiviteit wordt benadrukt als een essentieel aspect van het begrijpen van de menselijke geest. Fenomenologische benaderingen, zoals die van Husserl en anderen, worden gezien als waardevolle bronnen om deze kloof te overbruggen en een dieper inzicht te krijgen in subjectiviteit binnen deze wetenschappelijke domeinen.

Voorbeelden

Een voorbeeld van de verklaringskloof is wanneer wetenschappers proberen te begrijpen hoe ons brein werkt door naar de neurologische processen te kijken, maar ze niet volledig kunnen uitleggen hoe we die processen subjectief ervaren. Zelfs als ze veel weten over de hersenmechanismen, begrijpen ze nog niet helemaal hoe we ons eigen denken en voelen ervaren. Dit verschil tussen wat ze objectief kunnen verklaren en hoe we dingen subjectief ervaren, laat zien waar de verklaringskloof zit in het onderzoek naar subjectiviteit.

In een organisatorische context kan het fenomeen van de verklaringskloof zich voordoen wanneer er een verschil is tussen de objectieve verklaringen en metingen die worden gebruikt om het functioneren van een organisatie te begrijpen, en de subjectieve ervaringen en percepties van de medewerkers binnen die organisatie. Dit kan leiden tot misverstanden, gebrek aan betrokkenheid en inefficiëntie binnen de organisatie. Het is belangrijk voor organisaties om niet alleen te focussen op objectieve gegevens en metingen, maar ook aandacht te besteden aan de subjectieve ervaringen en perspectieven van hun medewerkers om een vollediger beeld te krijgen en de verklaringskloof te overbruggen.

Toepassen

Op basis van het onderzoek naar de verklaringskloof en het belang van subjectiviteit in onderzoek binnen organisaties, kunnen verschillende benaderingen worden toegepast om subjectiviteit beter te integreren.

Inclusief onderzoek

Zorg voor een inclusieve onderzoeksbenadering waarbij zowel objectieve gegevens als subjectieve ervaringen van medewerkers worden verzameld en geanalyseerd. Dit kan worden bereikt door bijvoorbeeld interviews, enquêtes en focusgroepen te gebruiken naast kwantitatieve gegevens.

Fenomenologische benadering

Overweeg het gebruik van fenomenologische methoden om dieper inzicht te krijgen in de subjectieve ervaringen en perspectieven van medewerkers binnen de organisatie. Dit kan helpen om verborgen aspecten van het menselijk functioneren en beleving bloot te leggen.

Empathie en betrokkenheid

Stimuleer empathie en betrokkenheid bij het onderzoeksteam ten opzichte van de subjectieve ervaringen van medewerkers. Dit kan helpen om een meer holistisch beeld te krijgen van de organisatie en de individuen die er werken.

Reflectie en dialoog

Moedig reflectie en open dialoog aan tussen onderzoekers en medewerkers om verschillende perspectieven te delen en te begrijpen. Dit kan bijdragen aan een dieper begrip van de subjectieve beleving binnen de organisatie.

Door subjectiviteit op een meer inclusieve en empathische manier te benaderen in onderzoek binnen organisaties, kan je als onderzoeker een meer volledig en genuanceerd beeld krijgen van de menselijke ervaring en dit integreren in je analyses en aanbevelingen.