BOB staat voor beeldvorming – oordeelsvorming – besluitvorming. Het BOB-model moet helpen om effectief door het proces heen te gaan van probleem of uitdaging naar besluit of oplossing. In overleggen lopen we het risico dat we al snel ergens iets van vinden zonder dat we voldoende tijd hebben besteed aan eerst eens goed kijken wat er aan de hand is en daar goed over na te denken. We zien ook dat de fases van beeldvorming, oordeelsvorming en besluitvorming door elkaar heen lopen.
Bij iedere fase kijken we naar de vragen die bij de fase horen, de vergadermethodiek en het gewenste resultaat.
Beeldvorming
De eerste fase van het BOB-model is beeldvorming. In deze fase is het doel om een duidelijk beeld te krijgen van de situatie of het probleem waarmee je wordt geconfronteerd. Dit omvat het verzamelen van relevante informatie, het identificeren van feiten en het begrijpen van de context waarin het probleem zich voordoet. Beeldvorming vereist objectiviteit en het vermogen om verschillende perspectieven te onderzoeken.
Belangrijk bij beeldvorming is het stellen van de juiste vragen. Door vragen te stellen, kun je dieper graven in de kern van het probleem en alle relevante aspecten blootleggen. Het gebruik van verschillende informatiebronnen, zoals statistieken, experts en betrokkenen, kan ook helpen om een completer beeld te krijgen.
Vragen
- Wat weten we?
- Klopt alles wat we (denken te) weten?
- Wat weten we niet?
- Hebben we die informatie echt nodig om tot een goed besluit te komen?
- Hoe gaan we de ontbrekende informatie verzamelen?
Vergadermethodiek
- ‘Rondje’
- Brainstorm
- Doorvragen ter verduidelijking
- Mindmap
- Géén discussie
Resultaat
- Iedereen heeft hetzelfde beeld voor ogen
- Actieplan om aan informatie te komen
Oordeelsvorming
Na een grondige beeldvorming volgt de fase van oordeelsvorming. Hier begint het proces van het analyseren en evalueren van de beschikbare informatie en het vormen van meningen en oordelen. Oordeelsvorming is een cruciale stap waarin je je bewust moet zijn van mogelijke vooroordelen en denkfouten die je oordeel kunnen vertroebelen.
Een nuttige techniek bij de oordeelsvorming is het maken van een lijst met pro’s en contra’s, waarbij je alle mogelijke voordelen en nadelen van verschillende opties afweegt. Daarnaast kun je gebruik maken van besluitvormingstools zoals de SWOT-analyse (Sterktes, Zwaktes, Kansen en Bedreigingen) om de verschillende aspecten van de beslissing te structureren.
Vragen
- Wat is ons doel?
- Waar maken we ons zorgen over?
- Wat zou onze zorgen verminderen?
- Aan welke voorwaarden moet het besluit voldoen om acceptabel te zijn?
Vergadermethodiek
- Discussie
- Doorvragen naar achterliggende belangen en motivaties (‘wat maakt dit besluit voor jou onaanvaardbaar’ of ‘wat moet er gebeuren om jouw bezwaren op te heffen’)
- Dialoog
- Nieuwsgierig zijn naar elkaars mening en belang
Resultaat
- Gezamenlijke belangen, criteria en voorwaarden in beeld
Besluitvorming
De laatste fase van het BOB-model is de besluitvorming. Hier komt alles samen, en op basis van de informatie die tijdens de beeldvormings- en oordeelsvormingsfase is verzameld en geëvalueerd, neem je een beslissing. Dit kan variëren van kleine dagelijkse beslissingen tot strategische zakelijke beslissingen.
Het nemen van een beslissing is vaak een uitdagende taak, omdat je moet balanceren tussen verschillende belangen, doelen en prioriteiten. Het is belangrijk om de beslissing zorgvuldig te overwegen en rekening te houden met de mogelijke gevolgen ervan. Het BOB-model moedigt aan om niet overhaast te handelen, maar om de tijd te nemen om te reflecteren op de informatie en oordelen die zijn gevormd.
Vragen
- Wat besluiten we?
- Wat gaan we doen?
- Weet iedereen welk besluit genomen is?
- Is iedereen het eens met het besluit?
Vergadermethodiek
- Stemmen
- Consensus
- Compromis
- Rondje om te checken of het besluit klopt
Resultaat
- Besluit (advies, actieplan, e.d.)
Toepassingen
Persoonlijke besluitvorming
Je kunt het BOB-model gebruiken bij het nemen van persoonlijke beslissingen, zoals het kiezen van een nieuwe baan, het beslissen over een verhuizing, of het beheren van je financiën. Het helpt om een systematische aanpak te hebben om de beste keuze te maken.
Professionele besluitvorming
In een zakelijke omgeving kan het BOB-model worden toegepast op strategische beslissingen, zoals het lanceren van een nieuw product, het kiezen van een leverancier of het ontwikkelen van een bedrijfsstrategie.
Conflictsituatie
Bij het oplossen van conflicten op de werkplek of in persoonlijke relaties kan het BOB-model helpen om de onderliggende problemen te begrijpen en een weloverwogen beslissing te nemen over hoe het conflict het beste kan worden opgelost.
Projectmanagement
Bij het plannen en beheren van projecten is het BOB-model handig om te bepalen welke stappen moeten worden genomen, welke risico’s moeten worden geëvalueerd en welke keuzes moeten worden gemaakt om het project succesvol te laten verlopen.
Politieke besluitvorming
In de politiek kan het BOB-model worden gebruikt door beleidsmakers en overheidsfunctionarissen om beleidsbeslissingen te analyseren en te nemen op basis van een grondige beoordeling van feiten en opties.
Ethische dilemma’s
Wanneer je te maken krijgt met ethische kwesties, zoals dilemma’s op het gebied van gezondheidszorg, bedrijfsethiek of sociale verantwoordelijkheid, kan het BOB-model helpen bij het afwegen van de verschillende morele overwegingen en het nemen van een ethisch verantwoorde beslissing.
Onderwijs en training
Het BOB-model kan worden gebruikt in onderwijs- en trainingsprogramma’s om studenten en deelnemers te leren hoe ze kritisch moeten denken en weloverwogen beslissingen moeten nemen in verschillende contexten.
Persoonlijke ontwikkeling
Het model kan ook worden toegepast in het kader van persoonlijke ontwikkeling om doelen te stellen, opties te overwegen en keuzes te maken die bijdragen aan groei en zelfverbetering.
Drie uitgewerkte situaties voor het BOB-model - klik hierEen ander model om tot besluitvorming te komen is Deep Democracy.
Meer weten? Wij selecteerden de volgende boeken voor jou.
Synchrone besluitvorming
Besluitvorming over complexe onderwerpen verloopt vaak moeizaam. Rijk, provincies, waterschappen en gemeenten handelen zelfstandig zonder afstemming, of zijn eindeloos bezig met afstemmen zonder dat iets gebeurt. Dit onderzoek naar besluitvorming in de zuidwestelijke delta presenteert een alternatieve benadering. Besluitvorming is mogelijk wanneer iedere overheid vanuit haar eigen rol, taken
Deep Democracy
Herken je dat? Dat mensen ‘ja’ zeggen en ‘nee’ doen? Dat een democratisch genomen besluit door bijna de helft van je team niet loyaal wordt gesteund? Dat het resultaat sneller was bereikt als je ook had geluisterd naar je medewerkers die niet altijd het hoogste woord hebben? Dan is
Toepassingen van het BOB-model
In dit artikel beschrijven we de toepassing van het BOB-model voor drie verschillende situaties. Situatie A Het productieproces van je bedrijf heeft de afgelopen maanden te maken gehad met een toenemend aantal kwaliteitsproblemen. De producten die de fabriek verlaten, vertonen vaak defecten, wat leidt tot ontevreden klanten, verlies van verkoop
Longread: besluitvorming
Dit artikel sluit goed aan op het BOB-model en deep democracy. Vormen van besluitvorming Besluitvorming in een organisatie vindt op verschillende manieren plaats, afhankelijk van de grootte en de structuur van het organisatie, en ook van de aard van het besluit dat moet worden genomen. Hieronder staan enkele algemene methoden
De effectiviteit van besluitvormingsprocessen aan de directietafel
Uit onderzoek van adviesbureau McKinsey blijkt dat de effectiviteit van besluitvorming aan de vergadertafel laag wordt gewaardeerd. Dit perspectief vormde voor ons de aanleiding om een onderzoek te starten met als centrale vraag: Welke factoren zijn bepalend voor de effectiviteit van besluitvormingsprocessen van taaie vraagstukken aan de directietafel? Wat
Ons brein en besluitvorming: emotioneel of rationeel?
Soms begrijp je niets van mensen om je heen. En zelf kun je soms in een reflex ook iets doen, waarvan je je later afvraagt waarom heb ik dat zo gedaan, terwijl die andere keuze toch logischer was geweest……. Er vinden kennelijk processen in ons brein plaats waarbij besluitvorming
BOB-model – werkdocument
Om tot een goede besluitvorming te komen is het van belang dat een voorzitter van een overleg de vergadering op een juiste wijze door de fases van beeldvorming, oordeelsvorming en besluitvorming heenloodst. Echter is dit niet alleen de verantwoordelijkheid, ook de deelnemer aan een overleg moet zorgen dat alle fases gebalanceerd
Checklist besluiten nemen
Je moet knopen durven doorhakken en besluitvaardig zijn. Maar, hoe kom je tot juiste besluiten? Wanneer is een keuze weloverwogen, of brengt het je juist in nog grotere problemen? Beslis je altijd en alles op gevoel? Dat laatste klinkt stoer, maar in de praktijk blijkt dat een stapgewijze besluitvoering
Gert Jan Schop
Gert Jan helpt professionals, teams en organisaties naar een next level om daarmee hun (strategische doelen te realiseren door adviseren, trainen en coachen. Zijn expertise strategie-ontwikkeling ★ strategie-implementatie ★ verandermanagement ★ leren & ontwikkelen ★ MD-trajecten ★ projectmanagement ★ bedrijfsvoering ★ resultaten realiseren ★ performance ★ prestatiemanagement ★ executive coaching