De SOAR-analyse is een planningstechniek die wordt gebruikt om de strategische doelen van een organisatie te ontwikkelen. Het is een acroniem dat staat voor Strengths (sterktes), Opportunities (kansen), Aspirations (ambities) en Results (resultaten). Deze analyse richt zich op het identificeren en benutten van de sterke punten van een organisatie om te profiteren van externe kansen.
Ontwikkeling
Jacqueline Stavros, Gina Hinrichs en David Cooperrider hebben samen het SOAR-model uitgewerkt vanwege hun gedeelde interesse in positieve organisatieontwikkeling en hun overtuiging dat traditionele analytische modellen zoals de SWOT-analyse beperkingen hebben.
Ze wilden een aanpak creëren die organisaties zou helpen hun sterke punten te identificeren en te benutten, in plaats van zich te richten op zwakke punten en bedreigingen. Ze waren geïnspireerd door de principes van appreciative inquiry, een benadering die zich richt op het verkennen en versterken van wat er goed gaat in een organisatie, in plaats van te focussen op problemen en tekortkomingen.
Het SOAR-model is ontwikkeld als een alternatief voor de SWOT-analyse, waarbij de focus ligt op het verkennen van de sterke punten (Strengths) en het identificeren van manieren om deze sterke punten in te zetten om te profiteren van kansen (Opportunities) in de externe omgeving van een organisatie. Het model omvat ook het definiëren van ambitieuze doelen (Aspirations) en het bepalen van meetbare resultaten (Results) om naar te streven.
SOAR
Strengths
In het SOAR-model staat ‘Strengths’ voor de sterke punten of sterkten van een organisatie. Het verwijst naar de interne capaciteiten, hulpbronnen en voordelen waarover een organisatie beschikt. Dit kunnen bijvoorbeeld unieke vaardigheden, expertise, technologieën, merkreputatie, financiële middelen, klantrelaties of andere troeven zijn die de organisatie onderscheiden van anderen.
Door de sterke punten te begrijpen en te waarderen, kan een organisatie deze gebruiken als basis voor toekomstige groei, innovatie en concurrentievoordeel. Het draait om het identificeren van wat goed werkt en waar de organisatie al succesvol in is, om dit verder te versterken en te benutten bij het nastreven van strategische doelen.
Opportunities
In het SOAR-model staat ‘Opportunities’ voor kansen in de externe omgeving van een organisatie. Het verwijst naar de potentiële gunstige omstandigheden, trends, veranderingen of ontwikkelingen die zich kunnen voordoen en waar een organisatie van kan profiteren.
Kansen kunnen voortkomen uit verschillende bronnen, zoals veranderingen in de marktvraag, technologische vooruitgang, nieuwe wet- en regelgeving, demografische verschuivingen, economische ontwikkelingen, veranderende behoeften van klanten, concurrentiebewegingen of andere externe factoren. Deze kansen kunnen nieuwe mogelijkheden creëren voor groei, uitbreiding, differentiatie of verbetering van de prestaties van een organisatie.
Binnen het SOAR-model richt het identificeren van kansen zich op het verkennen en begrijpen van de externe omgeving en het herkennen van de mogelijkheden die daaruit voortkomen. Door kansen te identificeren en te evalueren, kan een organisatie bepalen hoe haar sterke punten kunnen worden ingezet om maximaal voordeel te halen uit deze kansen en haar strategische doelen te realiseren.
Aspirations
In het SOAR-model staat ‘Aspirations’ voor de doelen of ambities van een organisatie. Het verwijst naar de gewenste toekomstige richting, prestaties en resultaten die een organisatie wil bereiken.
Aspirations in het SOAR-model gaan verder dan het identificeren van huidige sterke punten en kansen. Ze betrekken het bepalen van specifieke doelen en het visualiseren van de gewenste uitkomsten op lange termijn. Deze doelen kunnen verschillende aspecten van de organisatie omvatten, zoals groei in marktaandeel, het lanceren van nieuwe producten of diensten, het vergroten van klanttevredenheid, het behalen van operationele efficiëntie, het verbeteren van duurzaamheidsprestaties, enzovoort.
Het stellen van duidelijke doelen en het hebben van een gedeelde visie op de gewenste toekomstige staat van de organisatie zijn belangrijke elementen in het SOAR-model. Deze doelen fungeren als richtsnoer voor strategische planning en helpen de organisatie te focussen op de acties en initiatieven die nodig zijn om deze doelen te bereiken.
Results
In het SOAR-model staat ‘Results’ voor de resultaten of uitkomsten die een organisatie wenst te behalen als onderdeel van haar strategische doelen. Het verwijst naar de meetbare prestaties, effecten of impact die de organisatie wil realiseren.
Results in het SOAR-model omvatten concreet meetbare doelstellingen en indicatoren die gebruikt kunnen worden om de voortgang en het succes van de organisatie te meten. Dit kunnen financiële doelstellingen zijn, zoals omzetgroei, winstgevendheid, kostenbesparingen of return on investment. Het kunnen ook niet-financiële doelstellingen zijn, zoals klanttevredenheidsscores, marktaandeel, medewerkerstevredenheid, duurzaamheidsdoelen of andere prestatie-indicatoren die relevant zijn voor de organisatie.
Door het stellen van meetbare resultaten helpt het SOAR-model organisaties om hun strategische doelen te operationaliseren en de voortgang te monitoren. Het stelt hen in staat om te beoordelen of de ingezette acties en initiatieven daadwerkelijk leiden tot de gewenste resultaten en om indien nodig bij te sturen. Het benadrukt het belang van meetbaarheid en het evalueren van de impact van de inspanningen van de organisatie.
Toepassen
- Identificeer en analyseer de sterkten (Strengths): begin met het onderzoeken en identificeren van de sterke punten van de organisatie. Dit kunnen interne capaciteiten, middelen, vaardigheden, merkreputatie of andere troeven zijn die de organisatie onderscheiden. Analyseer grondig wat de organisatie goed doet en waar ze al succesvol in is.
- Verken de kansen (Opportunities): onderzoek de externe omgeving en identificeer de kansen die zich voordoen. Dit kunnen veranderingen in de markt, technologische ontwikkelingen, wetswijzigingen, trends of andere externe factoren zijn die mogelijk gunstig zijn voor de organisatie. Identificeer de kansen die aansluiten bij de sterke punten van de organisatie.
- Formuleer ambities (Aspirations): bepaal de gewenste toekomstige richting en ambities van de organisatie. Dit omvat het stellen van ambitieuze doelen en het visualiseren van de gewenste resultaten op lange termijn. Zorg ervoor dat de ambities aansluiten bij de sterke punten van de organisatie en de geïdentificeerde kansen.
- Definieer meetbare resultaten (Results): formuleer specifieke meetbare resultaten die de organisatie wil bereiken. Dit kunnen financiële doelstellingen, operationele prestatie-indicatoren, klanttevredenheidsscores, marktaandeel of andere relevante meetpunten zijn. Zorg ervoor dat de resultaten aansluiten bij de gestelde ambities en de strategische doelen van de organisatie.
Nu komt de uitdaging!
- Ontwikkel strategische acties: formuleer strategische initiatieven en acties die gericht zijn op het realiseren van de gestelde doelen en het benutten van de identificeerde kansen. Deze initiatieven moeten aansluiten bij de sterke punten van de organisatie en de gewenste toekomstige richting ondersteunen. Formuleer specifieke acties, verantwoordelijkheden en tijdlijnen.
- Implementeer, monitor en stuur bij: implementeer de strategische acties en volg regelmatig de voortgang op. Monitor de prestaties ten opzichte van de gestelde meetbare resultaten en stuur bij waar nodig. Houd de sterke punten van de organisatie en de externe kansen in het oog tijdens het uitvoeren van de strategische plannen.
SWOT en SOAR
De SWOT-analyse en de SOAR-analyse zijn beide tools die worden gebruikt in strategische planning, maar ze verschillen in hun benadering en focus.
Perspectief
De SWOT-analyse richt zich op het identificeren van de interne sterke en zwakke punten van een organisatie, evenals de externe kansen en bedreigingen in de omgeving. Het legt de nadruk op het analyseren van zowel positieve als negatieve aspecten.
De SOAR-analyse daarentegen richt zich voornamelijk op de sterke punten (Strengths) en kansen (Opportunities) van een organisatie. Het benadrukt het positieve en constructieve aspect van de organisatie, waarbij het zich concentreert op hoe de sterke punten kunnen worden ingezet om te profiteren van de kansen.
Probleemgericht versus waarderend
De SWOT-analyse is probleemgericht en legt de nadruk op het identificeren van problemen, uitdagingen en bedreigingen waarmee een organisatie wordt geconfronteerd. Het probeert zwakke punten en bedreigingen te verminderen en te beheersen.
De SOAR-analyse is daarentegen waarderend van aard en richt zich op het identificeren en versterken van de sterke punten van een organisatie. Het kijkt naar mogelijkheden en hoe de organisatie deze kan benutten om succesvol te zijn.
Nadruk op doelen en resultaten
De SWOT-analyse biedt inzicht in de situatie van een organisatie, maar het geeft geen duidelijke richting voor het stellen van doelen of het behalen van resultaten. Het identificeert kansen en bedreigingen, maar biedt geen specifieke focus op het formuleren van ambitieuze doelen.
De SOAR-analyse daarentegen legt sterke nadruk op het formuleren van ambitieuze doelen (Aspirations) en het definiëren van meetbare resultaten (Results) die de organisatie wil bereiken. Het richt zich op het creëren van een gewenste toekomst en het stimuleren van prestaties.
Mindset en cultuurverandering
De SWOT-analyse is vaak geassocieerd met een mindset van probleemoplossing en risicobeheersing. Het kan leiden tot een focus op tekortkomingen en het vermijden van bedreigingen.
De SOAR-analyse daarentegen promoot een positieve mindset, waarbij de nadruk ligt op waardering, groei en het maximaliseren van mogelijkheden. Het stimuleert een cultuur van samenwerking, innovatie en positieve verandering.
Beide analyses hebben hun eigen waarde en kunnen worden gebruikt als aanvullende instrumenten in strategische planning, afhankelijk van de specifieke behoeften en context van een organisatie. De keuze tussen SWOT-analyse en SOAR-analyse hangt af van de gewenste benadering, mindset en focus van de organisatie.
Kritiek
Hoewel het SOAR-model waardevol kan zijn bij strategische planning, is er ook kritiek geuit op bepaalde aspecten ervan.
Beperkte aandacht voor zwakke punten
Het SOAR-model legt de nadruk op sterke punten en kansen, waardoor zwakke punten en bedreigingen mogelijk onderbelicht blijven. Sommige critici stellen dat het negeren van zwakke punten de organisatie kwetsbaar kan maken en het vermogen om zich aan te passen aan veranderingen kan verminderen.
Onvoldoende risicobeheer
Omdat het SOAR-model voornamelijk gericht is op het benutten van kansen, kan het de aandacht afleiden van het identificeren en beheersen van risico’s. Het kan belangrijk zijn om ook bedreigingen en risico’s in de externe omgeving te analyseren en passende strategieën te ontwikkelen om ermee om te gaan.
Mogelijke oversimplificatie
Het SOAR-model is een vereenvoudigd raamwerk dat zich richt op positieve aspecten en mogelijkheden. Sommige critici beweren dat het model te simplistisch is en de complexiteit van strategische planning en organisatorische realiteit niet volledig omvat. Het kan nodig zijn om aanvullende analysemethoden en modellen te gebruiken om een volledig beeld te krijgen.
Mogelijk gebrek aan diepgaande analyse
Het SOAR-model kan oppervlakkig blijven in termen van analyse en diepgang. Het legt de nadruk op het identificeren van sterke punten en kansen, maar biedt mogelijk minder richtlijnen voor gedetailleerde analyse en evaluatie van deze elementen. Het kan belangrijk zijn om aanvullende analysetechnieken toe te passen om een grondige beoordeling van de situatie te garanderen.
Het is belangrijk om op te merken dat deze kritiekpunten niet betekenen dat het SOAR-model geen waarde heeft. Het is eerder een oproep tot een kritische benadering en aanvulling met andere analysetools en methoden om een uitgebreid strategisch inzicht te verkrijgen. Het is aan de organisatie en strategen om te bepalen welke benaderingen het beste passen bij hun specifieke behoeften en omstandigheden.
Voor een professionele (door)ontwikkeling en aanpakGert Jan Schop
Met adviseren, opleiden, trainen en coachen helpt Gert Jan professionals, teams en organisaties naar een next level om daarmee hun doelen te realiseren. Bedrijfskunde Opleiding Utrecht De meest flexibele opleidingen voor de werkende professional: Post-hbo-Bedrijfskunde | Projectmanagement | Bedrijfskunde in de Zorg | Technische Bedrijfskunde Bizz-Publishing Geverifieerde content door senior-professionals:
De blauwe oceaan
“De Blauwe Oceaan: Hoe u nieuwe marktruimte creëert en de concurrentie irrelevant maakt” is een baanbrekend boek geschreven door W. Chan Kim en Renée Mauborgne. Het boek introduceert een revolutionaire aanpak voor strategisch denken en het behalen van concurrentievoordeel in de zakenwereld. In het boek stellen de auteurs dat
De Rockefeller-strategie
“De Rockefeller-strategie” van Verne Harnish is een boek dat ondernemers en bedrijfsleiders begeleidt bij het opzetten en uitvoeren van effectieve groeistrategieën voor hun organisaties. Het boek is gebaseerd op de principes en strategieën die zijn gebruikt door John D. Rockefeller, een van de meest succesvolle zakenmagnaten in de Amerikaanse geschiedenis.
SOAR-analyse voor Tesla
Hoe zou een SOAR-analyse voor Tesla eruit kunnen zien? Stap 1: sterkten (strengths) van Tesla Tesla onderscheidt zich van andere automobielfabrikanten door zijn focus op elektrische voertuigen en duurzame mobiliteit. De sterke punten van Tesla’s elektrische voertuigen zijn onder andere hun indrukwekkende prestaties, lange batterijduur en geavanceerde technologieën zoals over-the-air
Strategic Inquiry ! Appreciative Intent: Inspiration to SOAR A New Framework for Strategic Planning
Het onderstaande artikel beschrijft het SOAR-model als een framework om tot strategische planning te komen. Het bedrijfsmotto van de afgelopen tien jaar is verandering, verandering en verandering geweest. Veel van de principes die bedrijven als stabiel en onveranderlijk beschouwden, zijn op zijn kop gezet. Boeken zoals ‘Reengineering the Corporation’, ‘The
Werkvormen rondom het SOAR-model
Wil je met een groep mensen aan de slag rondom het SOAR-model, dan hebben we hier een aantal werkvormen verzameld. SOAR-kaarten De SOAR-kaarten zijn visuele hulpmiddelen die teams helpen om het SOAR-model toe te passen. Elke kaart vertegenwoordigt een element van het SOAR-model (Strengths, Opportunities, Aspirations, Results) en bevat ruimte
SOAR-analysetool
In het artikel over de SOAR-analyse staat stapsgewijs beschreven hoe je zelf een dergelijk analyse kan uitvoeren om zo tot een nieuwe of aangepaste strategie te komen. Deze tool in de vorm van een powerpointslide maakt het mogelijk om deze stappen uit te werken en op te nemen in een