‘Clean language’, in het Nederlands vertaald naar ’Waardevrij vragen stellen’, is ontwikkeld door de Nieuw-Zeelander David Grove en o.a. beschreven door Wendy Sullivan (Sullivan & Rees, ‘Clean language: Revealing metaphors and opening minds’, 2008).
Deze vraagtechniek kun je toepassen om je gesprekspartner te helpen inzicht te verkrijgen in een thema dat speelt, zonder daarbij een oordeel te vellen of suggestief vragen te stellen.
Waardevrij vragen stellen betekent:
- Stel waardevrije vragen om de cliënt te helpen dagelijkse uitdrukkingen, patronen en overtuigingen te verkennen.
- Luister aandachtig naar de antwoorden.
- Stel verdiepende vragen.
- Houd je opvattingen, mening en adviezen (OMA) voor je.
Hoe werkt het?
Er zijn twaalf basisvragen, gericht op verdieping van het thema, het blootleggen van causaliteiten en intentie. Crux is dat je de woorden van de gesprekspartner exact in de vragen laat terugkomen (X en Y representeren exacte woorden van je gesprekspartner):
Ontwikkelingsgerichte, verkennende vragen
- ‘Wat voor soort X is X?‘
- ‘Valt er meer te vertellen over X?‘
- ‘Waar is X?‘
- ‘Waar lijkt X op?‘
- ‘Is er een specifieke relatie tussen X en Y?‘
- ‘Als X aan de orde is, wat gebeurt er dan met Y?‘
Oorzaak-gevolg vragen
- ‘Wat gebeurt er dan/daarna?‘
- ‘Wat gebeurt er vlak voor X?‘
- ‘Waar kan X uit voortkomen?‘
Intentie-vragen
- ‘Wat zou X graag willen dat er gebeurt?‘
- ‘Wat moet er volgens X gebeuren?‘
- ‘Kan X gebeuren?‘